شاخ ها هم، در عزای حسین به صدا می آیند
لباس دونی: رسم است در هیئت های عزاداری بوشهر همراه سنج و دمام، بوق هم كه از شاخ حیواناتی مثل گوزن و كَل است بعنوان تنها ساز بادی استفاده گردد. در بوشهر چهار شاخ معروف وجود دارد كه قدمت آنها به سال های دور می رسد.
علی اخلاقی كه حدود ۶۳ سال دارد و از ۱۲ سالگی به صورت جدی بوق نواخته است، درباره بوق یا شاخ به ایسنا، اظهار داشت: شاخ هایی كه برای بوق استفاده می گردد بیشتر به گوزن و بز كوهی متعلق می باشد. این شاخ ها از آفریقا وارد ایران شده است. در بعضی از مناطق ایران هم بیشتر از شاخ كَل استفاده می گردد. بیشتر شاخ هایی كه در بوشهر وجود دارند از فرانسه، آفریقا و بنگلادش آورده شده اند.
او با اشاره به اینكه شكار گوزن و كَل در ایران غیر قانونی می باشد، اظهار نمود: بنابراین شاخ كمتری را می توان در ایران پیدا كرد كه وارداتی نباشد البته امكان دارد بتوانید در مناطق اطراف بوشهر شاخ های ایرانی هم پیدا كنید.
این نوازنده بوق همینطور اظهار داشت: سال ها پیش چهار شاخ از بنگلادش برای مساجد شیخ سعدون، دهدشتی، شنبدی و بهبهانی در بوشهر وارد ایران شد. اما قدیمی ترین این شاخ ها به مسجد شیخ سعدون متعلق می باشد كه شاخ گوزن است و حدود ۲۰۰ سال قدمت دارد.
اخلاقی افزود: شاخ موجود در مسجد شنبدی را موریانه زده است. من این شاخ را از نزدیك دیده ام كه هم اكنون در موزه نگهداری می گردد. شاخ مسجد دهدشتی هم موجود است اما هم اكنون در این مسجد دیگر سنج و دمام نواخته نمی گردد. حدودا بیشتر مساجد بوشهر یك شاخ دارند كه همراه سنج و دمام و در مراسم عزاداری امام حسین(ع) نواخته می گردد.
او با اشاره به اینكه هر كسی نمی تواند ریتم بوق را بنوازد، اضافه كرد: بوقی كه امروز نواخته می گردد با گذشته تفاوت بسیاری دارد. در گذشته سبك بسیار خاصی برای نواختن وجود داشت كه متاسفانه امروز نمی توانند آن را پیاده كنند. در قدیم وقتی مردم صدای دمام و بوق را می شنیدند، اشك از چشمان شان جاری می شد اما حالا فقط یك ساز است و مثل گذشته آنها را تحت تاثیر قرار نمی دهد.
این نوازنده بوق اظهار نمود: سنج، دمام و بوق حُسن خاصی دارد و باید نوازنده در حس برود تا بتواند آن را به خوبی اجرا نماید و اگر این اتفاق نیفتد یعنی نوازنده برای تفریح این كار را انجام می دهد. هم اكنون سنج، دمام و بوق جایگاه قدیم خودشان را ندارند. جوانان امروز با جوانان قدیم تفاوت های بسیاری پیدا كرده اند. گرچه علاقمند هستند و شور حسینی در آنها وجود دارد اما بیشتر از روی بیكاری به نواختن سنج، دمام یا بوق روی می آورند.
اخلاقی درباره اینكه خودش چگونه با نواختن بوق یا شاخ آشنا شده است، توضیح داد: صدای سنج، دمام و شاخ از بچگی در گوشم بوده است. من نفر اول این كار نیستیم اما به نواختن آن وارد هستیم. زمانی كه بچه بودم این كار را با نی قلیان در مسجد تمرین می كردیم اما از ۱۲ سالگی به بعد نواختن شاخ را شروع كردم.
او بیان كرد: افرادی مثل مرحوم كریم وزانی معروف به بوریك، عبدالرحیم حسین نژاد و آقای شمشیری از بوق زن های حرفه ای استان بوشهر بودند البته در بوشهر بوق زن های بسیاری وجود دارد. من هم صوت های این نوازنده ها را از كودكی گوش می دادم و آنها را پیاده می كردم و كم كم ریتم ها دستم آمد.
این نوازنده با اشاره به اینكه در زمان های گذشته ساز دهنی هم می زده است، اظهار داشت: اما حالا دیگر فقط بوق را در خدمت امام حسین(ع) به صدا در می آورم. هر كسی هم كه برای یاد گرفتن ریتم بوق از من كمك خواسته، دریغ نكرده ام و هم اكنون تنها كسی كه توانسته ریتم بوق را به سبك من و در گاهی موارد بهتر از من به خوبی اجرا می كند علی حیدری است.
اخلاقی معتقد است: هم اكنون جنس همه سِنج ها از برنج است در حالیكه قدیم از جنس دیگری معروف به هفت جوش بوده است. رنگ آنها با سنج های جدید فرق داشت و به رنگ مس بود، صدای عجیب و غریبی هم داشت اما سنج های جدید صدای نعلبكی می دهند، نحوه ساخت شان به همان شكل است اما مواد اولیه ای كه برای ساخت به كار می برند، فرق كرده است.
به گفته این نوازنده بوق، بیشتر هیئت های مذهبی بوشهر در ماه محرم از سِنج، دمام و بوق استفاده می نمایند و نوازنده هایی برای این كار دارند، هیئت هایی هم كه نوازنده ندارند از نوازنده های دیگر برای نواختن دعوت می كنند. مراسم عزاداری همراه با بوق، سِنج و دمام زنی از هفتم ماه محرم در مساجد بوشهر شروع می گردد و تا ۱۳ این ماه ادامه دارد. همینطور این مراسم تا آخر ماه صفر شب های جمعه در مساجد برپاست.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب