برای ۹۰سالگی تقی مدرسی
مردی که می کوشید درد زمانه را جاودانگی بخشد
لباس دونی: تقی مدرسی باور داشت که ادبیات معاصر فارسی بیش از هر چیز نابسامان و سرگردان است؛ در عین حال اما حسن عابدینی گفته است او می کوشید زیبایی و شور رخت بربسته از زمانه را در زمانی از دست رفته باز یابد و درد زمانه، ترس و انزوا، را جاودانگی بخشد.
به گزارش لباس دونی به نقل از ایسنا، امروز، هجدهم مهرماه، نودمین زادروز این رمان نویس فقید است.
نام «تقی مدرسی» با اولین رمان اسطوره ای ادبیات داستانی ایران گره خورده است. اما او پزشکی خوانده بود و با سردبیری نشریه‌ی ادبی «صدف» به شکوفایی چهره هایی همچون بهرام صادقی کمک کرد. رمان «شریفجان، شریفجان» را نوشت که جزو اولین تجربه های رئالیسم جادویی در ایران شمرده می شود. پایه گذاری مرکز تحقیقات نوزادان دانشگاه مریلند - این مرکز به عنوان یکی از پیش روترین مراکز تحقیقاتی در تشخیص و معالجه‌ی بیماران روانی نوزادان شناخته شده است - گوشه ای دیگر از کارهای او بوده است؛ او نثری پاکیزه و علاقه‌ی زایدالوصفی به زبان و ادب فارسی داشت و در رمان های آخرش «کتاب آدم های غایب و آداب زیارت» از آدم هایی می گوید که عمری در جست وجوی گمشده ای بوده اند، آرمانی داشته اند، اما در برخورد با واقعیت از توهم به در آمده اند، آرمان گریز شده اند و پذیرفته اند که ایده های شان «جز یک مشت سایه‌ی پرپری، نقش های فانوس خیال» چیز دیگری نبوده است. پس گریزان از اجتماع، یا به درون گریخته اند و یا پذیرای مرگ شده اند؛ داستان زندگی شان حاصلی جز درد و رنج نداشته است. (شاهرخی، ویدا، شناخت نامه‌ی تقی مدرسی، بخارا، بهمن و اسفند ۱۳۸۴، شماره ۴۷)
تقی مدرسی با رمان «یکلیا و تنهایی او» به شهرت رسید. این رمان که به عنوان کتاب برگزیده‌ی سال ۱۳۳۵ از طرف داوران مجله‌ی سخن انتخاب شد، جزو بهترین آثار داستان نویسی اسطوره گرا در سالهای بعد از کودتای ۲۸مرداد به شمار می آید. مدرسی در قالب افسانه ای رمانتیک، با زبان زیبای توراتی، می کوشد زیبایی و شور رخت بربسته از زمانه را در زمانی از دست رفته باز یابد و درد زمانه، ترس و انزوا، را جاودانگی بخشد. (عابدینی، حسن، داستانی، حاصلش دردی (مروری بر آثار تقی مدرسی)، کلک، فروردین تا تیر ۱۳۷۴، شماره ۶۱ تا ۶۴)
مدرسی باور داشت این حقیقت که ادبیات معاصر فارسی در مقابل کاخ عظیم ادبیات کهن کلبه‌ی محقری است که ساختمانش به انجام نرسیده و نقشه‌ی آن نیز برای معماران بی تجربه و جوانش هنوز روشن نیست، بارها به گوش ما رسیده است. او همین طور می اظهار داشت: ادبیات معاصر فارسی بیش از هر چیز نابه سامان و سرگردان است. به ویژه داستان سرایی در زبان فارسی در مقابل آنچه امروز ادبیات غربی داستانش می نامند، بیگانه و کم تجربه است. (مدرسی، تقی، ملاحظاتی درباره‌ی داستان نویسی نوین فارسی، صدف، مهر ۱۳۳۷، شماره‌ی ۱۱)
او ادبیات فارسی را برخوردار از غنای شعری اما از نظر داستان نویسی کم مایه و فقیر می دانست و می اظهار داشت: پیشینیان ما قالب بیانی خودرا جسته بودند و این قالب چیزی جز نظم نبود. نظم حتی برای انشاء تذکره و تاریخ هم به کار می رفت. بدین جهت نمونه های برجسته‌ی نثری ادبیات کهن ما خیلی کم و ناچیز است. (همان)
تقی مدرسی همچون کسانی بود که در سال ۱۳۳۸ به امریکا رفت و دو سال بعد رزیدنت رشته‌ی روان پزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه دوک شهر دورهام کارولینای شمالی شد.
او که از خود آثاری همچون «دائم الخمر»، «کتاب آدم های غایب» و «عَذرای خلوت نشین» را نیز به جا گذاشته است، در ۲ اردیبهشت ماه ۱۳۷۶ در شهر بالتیمور در ایالت مریلند در سن ۶۵ سالگی بر اثر بیماری سرطان درگذشت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب