در سوریه زندگی جریان دارد!
به گزارش لباس دونی در ایام جنگ زده در سوریه هم جریانی از زندگی وجود داشته است؛ همان گونه که در زمان جنگ هشت ساله ایران، در شهرهایی غیر از خط مقدم، زندگی عادی در جریان بود. با این تفاسیر، مهم ترین مبحث در اینباره، درست نشان دادن تصویر یک کشور یا ظرفیت های کلی آن می شود.
متفکرانی معتقدند که به صورت کلی ذهنیت ما را از جهان، رسانه ها می سازند که خیلی وقت ها تصویر کاملی نیست. آنچه که در این چند سال از سوریه شنیده ایم، تصویر درد و جنگ زدگی است و به صورت کلی، تصویری که ما از سوریه داریم، جایی است در آن نمی توان زندگی کرد یا به آن جا سفر کرد. این درحالی ست که بارها ثابت شده که تصویرها از یک کشور امکان دارد کامل نبوده باشند.
در همین راستا با حمیدرضا عصمتی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دمشق، به گفتگو نشستیم و به تأثیر رسانه در به تصویر کشیدن درست وضعیت زندگی در سوریه، تبادل های فرهنگی ممکن بین ایران و سوریه، وضعیت گردشگری دو کشور و چشم انداز فرهنگی و سیاسی کشور سوریه پرداختیم.
مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید.
رسانه ها جریان زندگی را در سوریه به تصویر بکشند
*رسانه در درست یا غلط نشان دادن تصویر واقعی از سوریه چقدر اثرگذار است؟
دوربین ها جزو جداناشدنی سلاح ها و تانک ها هستند. هر کجا تانک و سلاح به میان می آیند، دوربین ها را هم سوار بر خود می آورند. ازاین رو روی دیگر سکه جنگ ها همین رسانه ها هستند که تصویری را ارائه می دهند که می خواهند و حتی در بعضی مواقع، تصاویر غیرواقعی از شرایط یک کشور جنگ زده می سازند.
این مورد درباره سوریه شاید نسبت به جاهای دیگر، بیشتر نمود داشته باشد؛ برای مثال حوادث «بیداری اسلامی» یا به اصطلاح «بهار عربی» در منطقه و برای همه دنیا حساسیت بالایی داشتند. سرنوشت این جریانات مشخص نبود، حتی کشورهای غربی در ابتدای کار نسبت به تحولات تونس و مصر غافلگیر شده بودند و این اتفاقات باعث پررنگ شدن نقش رسانه ها شد. این روزها رسانه ها و مطبوعات با ابزارهای پیشرفته ای که در اختیار دارند، نقش بیشتری از قبل دارند.
فکر می کنم همان گونه که اشاره کردید، برای هر انسان عادی در دنیا تصویر سوریه، تصویر یک خرابه با ساختمان های مخروبه، جنگ زده وناامنی است. این تصویر در ذهن مردم ایران هم صدق می کند؛ چونکه بیشتر با این کشور از این لحاظ در ارتباط هستیم. ازاین رو این مورد که رسانه ها در نشان دادن این تصاویر نقش مهمی دارند، کاملا درست است و این که یک تصویر به درستی و واقعی نشان داده شود، به درست نشان دادن و غیر جعلی بودن تصاویر یک رسانه بستگی دارد.
*با توجه به همین مبحث آیا واقعا در همه جای سوریه این تصویر جنگ زدگی و موشک باران حقیقت دارد؟
یک سری مناطق در سوریه هستند که زندگی در آنها جریان داشته و دارد و وارد جنگ نشده اند، اما در دل آن شهرهایی هم که درگیر جنگ و عملیات نظامی بودند، در خانه هایی زندگی جریان داشت. متاسفانه حتی رسانه های موافق و دوستان ایرانی که مستندهایی از جنگ سوریه ارائه دادند، به این بخش بی توجه بودند. با وجود جنگ و عملیات نظامی، همیشه این مورد مغفول می ماند. در ایام جنگ زده سوریه هم نوزاد جدید به دنیا می آید، یا دختر و پسر جوانی با هم ازدواج می کنند اما رسانه ها به این صحنه های انسانی بی توجه بوده اند، در صورتیکه این صحنه ها همیشه در جریان بوده اند.
البته فرهنگ عمومی سوریه، فرهنگ ساده زیستی است. باید این نکته را به فرهنگ خاص مردم آن منطقه اضافه کنیم؛ به قول خودشان، فرهنگ شان، فرهنگ زندگی است. شاید این مورد عجیب باشد اما به صورت کلی در منطقه «شام» مردم به امکانات کم قانع اند و زندگی هایشان با زرق و برق اداره نمی گردد. نه این که اصلا چنین چیزی نباشد اما فرهنگ عمومی این مردم به این شکل است. برای مثال شما زمانی که وارد خانه یک فرد عادی در سوریه شوید، با امکانات کمی کنارهم زندگی می کنند و خوشحال هستند. اگر این فرهنگ عمومی زندگی را در کنار جنگ قرار می دادیم، متوجه می شدیم که نقش پررنگ تری دارد و باید به آن بیشتر توجه می شد.
*در سالهای اخیر در جشنواره «ایدفا» ( فیلمهای مستند آمستردام) که معتبرترین جشنواره برای فیلمهای مستند به حساب می آید، فیلم «برای سما» جایزه مردمی را دریافت کرد، در این فیلم زنی در حلب از زندگی خود و همسرش در ایام جنگ زده تصویربرداری کرده و جریان زندگی را نمایش داده است، درحالی که مخالف جناح فعلی در سوریه بوده، آیا موافقان این جناح تلاش در تصویربرادری از زندگیِ در جریان جنگ داشته اند؟
بله، کسانی بودند که برای ثبت مبحث های مختلف در این اوضاع تلاش کردند اما فهرست مشخصی از آنها در ذهنم نیست. شاید فداکاری ها و مبحث مقاومت خیلی برجسته تر بوده، به صورتی که ذهن ها را به نسبت این مورد مشغول کرده است اما در مجموع چه کاری شده باشد که من بی خبرم و چه اقدامی نکرده باشند، خیلی روشن است که باید بیشتر از این ها به این مورد پرداخته می شد. همین که تردیدی است که آیا در این حوزه اخبار امیدبخش یا مستندی از جریان زندگی وجود دارد، یعنی به اندازه کافی این اتفاق صورت نگرفته است و این خلاء وجود دارد.
*درباره فعالیت فرهنگی ایران در سوریه بیشتر توضیح دهید.
بطور قطع برنامه های فرهنگی در سوریه داشته ایم اما همانطور که گفتم در یک دوره ای اولویت فعالیتهای نظامی بوده و مستقیما درگیر این فعالیت ها بودیم و این امر فعالیتهای فرهنگی را به حاشیه برده است. در این حال رقبا هم فعالیت داشتند اما در مجموع فعالیتهای فرهنگی ایران بیشتر بوده است. این فعالیت ها شامل خدمات رسانی و توانمندسازی مردم سوریه بوده و با این که یک فعالیت فرهنگی صرف نبوده اما تاثیرات مثبتی داشته اند و باعث محبوبیت ایرانیان در سوریه شده است. درباره سیاستگذاری فرهنگی هم در نهادهای رسمی رایزنی هایی انجام می شود و این موضوعات در نزدیک شدن فرهنگ دو ملت تأثیر دارد اما در نهایت جا برای کار زیاد است.
فرهنگ سازی در سوریه، دغدغه نیروهای نظامی ایرانی
*همیشه تاکید برای رفع نیازهای معیشتی و اقتصادی بر نیازهای فرهنگی یک کشور تقدم می گیرد که در کشور خودمان هم در دوره های مختلف شاهد این مورد بوده ایم که همین مساله باعث غفلت فرهنگی در ایران شده است. با وجود شرایط جنگی در سوریه هم امکان دارد گرفتار این غفلت شوند، برای جبران این غفلت فرهنگی در سوریه که بطور قطع تبعات اجتماعی خواهد داشت، برنامه ای وجود دارد؟
بله، در سالهای اخیر این غفلت رخ داده اما امیدواریم در دولت جدید این نقص جبران شود. حقیقتا این امکان وجود داشت که همکاری بیشتری از جانب دستگاه دیپلماسی ایران برای این مورد صورت گیرد اما این اتفاق نیفتاد و اگر همکاری دولت و دوستان بود شاید شاهد نتایج بهتری بودیم. حتی این گله از جانب نیروهایی که در سوریه می جنگند وجود دارد، چون که آنها فرصت ندارند به فرهنگ سازی بپردازند و مشغول وظیفه نظامی اشان هستند، اما این انتظار را دارند که پشت خط به فکر این مورد باشند. متاسفانه به آن شکل که باید این اتفاق نیفتاده اما امیدواریم که رخ دهد.
*جدا از مسائل ذکر شده، مبحث دیگر، تبادل های فرهنگی است. با عنایت به اینکه شما با بافت سوریه آشنایی دارید، آیا زمینه ای برای تبادل فرهنگی ایران و سوریه با نتیجه مطلوب وجود دارد؟
بطور قطع وجود دارد، تبادل کلمه ای است که دلالت بر یک امر دو طرفه دارد اما اگر این مورد بین دو کشور یک امر یک طرفه هم باشد و ایران عرضه بیشتری داشته باشد، یک برد به حساب می آید و نباید نگران این مورد باشیم. در عین حال که این تبادل فرهنگی وجود دارد و فرهنگ سوریه این امکان را به هنرمند ما می دهد که به خلاقیت و ایده های نو برسد. البته مشخص است که یک کشور جنگ زده امکان عرضه فرهنگی کمتری نسبت به کشور ما دارد اما پذیرش آثار ما در آن جا وجود دارد و این فرصتی است که باید قدر آنرا بدانیم.
سفر زیارتی به دمشق در گرو وضعیت کرونا
*یکی از گزینه های مهم در سفرهای زیارتی، شهر «دمشق» بود که با شرایط جنگی حاکم در آن جا، عملا از مقصد سفر ایرانیان خارج شد. در این دو سه سال گذشته اما صحبت هایی درباره مجوز سفر زیارتی مطرح شده، هم اکنون وضعیت و چشم انداز این سفرها چگونه است؟
حقیقت این است که کرونا مانع سفرهای زیارتی به سوریه است. درباره این مورد «سازمان حج» آمادگی لازم را دارد اما منتظر تصمیمات «ستاد کرونا» هستند. البته مدت کوتاهی کاروان های زیارتی راه افتادند و یکی دو کاروان هم به سوریه سفر کرد اما هم اکنون به دلیل اوج گرفتن شیوع کرونا متوقف شدند. همینطور در برهه زمانی که تعدادی قربانیان کرونا در ایران کم شد، قرار بر صدور اجازه بود اما باردیگر با افزایش سویه های کرونا این اجازه لغو شد.
تاکید بر روابط گردشگری ایران و سوریه
در کل، گردشگری در زمینه های کاری ما مبحث مهمی است. از سوی سوریه هم این تمایل وجود دارد و آنها علاقه دارند گردشگری بین ایران و سوریه افزایش پیدا کند. در جلسه ای هم که با وزیر گردشگری سوریه داشتم، تاکید براین بود که ایرانیان گردشگری را بیشتر از مبحث زیارت در سوریه ببینند. این تمایل و انگیزه بین دو کشور وجود دارد و هم اکنون فقط مسأله اصلی کروناست.
چرا آمار کرونا در سوریه پایین است؟
*در راستای صحبت هایتان، وضعیت انتشار ویروس جدید کرونا در سوریه چگونه است؟
طبق آمارها که در سوریه تعداد قربانیان خصوصا نسبت به ایران خیلی پایین است. اما این اخبار که کرونا در سوریه، عراق و افغانستان وجود ندارد، اشتباه است. پایین بودن آمار کرونا به این علت است که از ابتدا زنجیره انتقال در سوریه قطع بود، چونکه روابطی با دیگر کشورها ندارند. ضمن آنکه ساختار نظام پزشکی در این کشورها بگونه ای است که به اندازه ما تست کرونا و همینطور ساختار ثبت ابتلاها ندارند.
*میراث فرهنگی سوریه خیلی ریشه دار و اصیل است، آیا در این حوزه هم مایل به تعاملات با ایران هستند؟
بله، مثلاً برای ترمیم آثار باستانی شان به کمک نیاز دارند و خیلی مایلند از تجربیات ایران در این حوزه بهره مند شوند.
تلاش بیشتر برای افزایش روابط فرهنگی ایران و سوریه
*این مبحث چه دستاوردی برای ایران دارد؟
هر چه که تبادل و نزدیکی فرهنگی بین ایران و سوریه بیشتر شود، این به نفع دو کشور است. سطح روابط فرهنگی ما با سوریه در قیاس با روابط اقتصادی و نظامی مان با این کشور پایین تر است و ما باید تلاش نماییم این سطح را ارتقا دهیم؛ چونکه روابط فرهنگی زمینه ساز دیگر روابط ما همچون روابط اقتصادی با این کشور است. هر چه شناخت از ما بیشتر شود و ما در میان مردم یک جامعه پذیرفته تر شویم، محصول اقتصادی ما هم راحت در بازار آنجا عرضه می شود.
زمانی که ما روابط فرهنگی را در وجوه مختلف عمق بخشی نماییم، عمق نفوذ ما در جامعه بیشتر و پایدارتر می شود. در این حالت اگر چهره سیاسی این کشور هم تغییر کند، به علت تأثیرگذاری روابط ما بر مردم سوریه، این روابط گرفتار تزلزل نمی گردد چون که مردم همیشه هستند.
سوریه باید وجوه فرهنگی ایران را بهتر بشناسد
*با توجه به روابط سیاسی که با دولت سوریه داریم، آیا مردم این کشور هم نگاه کاملی به رویدادهای فرهنگی، اجتماعی و هنری ایران دارند؟
خیر، نگاه آنها هم نقص دارد؛ همانطور که ما شناخت کافی از آنها نداریم. در اینباره باید اعتراف نماییم که ما در شناساندن خودمان کوتاهی کردیم و وظیفه رایزنی نهادهای فرهنگی همین است که تصویر مترقی فرهنگ معاصر ایران را به جهان مخاطب نشان دهد و در اینباره باید تلاش بیشتری نماییم. متاسفانه خیلی از سوری ها تصویر و تصوری دقیق از ما ندارند و ما را تنها در غالب ایدئولوژی می بینند و بعضی ها فقط موضوعات نظامی و مقاومت از ایران برایشان برجسته است. در عین حال البته گروهی از مردم سوریه، ایران را بهتر می شناسند اما باید این مورد در ذهن عموم مردم و افراد اثرگذار در جامعه بیشتر تصویرسازی شود.
برنامه های ما هم در ذیل هدف ذکر شده، تعریف می شود. تلاش ما بر این است که ارتباطات نخبگان هر دو کشور هر چه بیشتر برقرار شود و طرح های مشترک داشته باشند، همینطور هنرمندان هر دو کشور یکدیگر را ببینند و تبادل آثار مشترک بین آنها صورت گیرد. یکی از برنامه هایمان این است که در دانشگاه های سوریه هفته علمی ایران را برگزار نماییم که پیشرفت های عملی کشورمان در سوریه نمایش داده شود. همینطور برگزاری نمایشگاههای هنری و رایزنی درباره آموزش زبان فارسی از دیگر اهداف ماست و رشد خوبی در این حوزه داشته ایم. در کنار این اقدامات تلاش در شناساندن فرهنگ سوریه در ایران هم داریم؛ چونکه این موضوعات مکمل یکدیگرند. در نهایت فکر می کنم کلید شناخت درست از یک جامعه ارتباط مردمی بین آنهاست و نه حکومتی. در درجه اول این مورد هم اولویت با نخبگان و افراد اثرگذار در جامعه است. ما از خبرگزاری مانند ایسنا انتظار داریم که قدم های بعدی مارا تکمیل کنند، چونکه باید رسانه ها وارد کار شوند تا تصویر درستی از شرایط کنونی سوریه را نمایش دهند.
سوریه و آینده سیاسی، اقتصادی و...
* پیشبینی از آینده نزدیک سوریه چگونه است؟
در پیش رو مبحث «درعا» درحال حل شدن است. زمانی مبحث آتش بس، آتش زیر خاکستر بود و اصلا مبحث حل نشده بود اما هم اکنون طبق آخرین اخبار اگر مانعی پیش نیاید، بناست خیال دولت از جنوب راحت شود. این یک نکته مثبت برای نظام سوریه است. در آینده نزدیک اما فشارهای اقتصادی همچنان وجود خواهد داشت و دولت همچنان با شرایط سخت ادامه می دهد. در عین حال دولت سوریه خیالشان از بابت تدوین قانون اساسی و مذاکرات راحت است؛ چونکه انتخابات آقای اسد تمام شده و از نظر فرصت زمانی مشکلی ندارند. به همین شکل دولت ادامه می دهد، مگر این که تحولی در یکی از جبهه ها رخ دهد.
*وضعیت خروج آمریکا و ماندگاری دولت ترکیه در سوریه چگونه است؟
باید دید خروج آمریکایی ها در اخبار چقدر صحت دارد ولی اگر به حقیقت بپیوندد، در مجموع به نفع نظام سوریه است. درباره ترکیه هم شواهد مبین ماندن فعلی این دولت می باشد. درباره همین مبحث اقداماتی هم انجام داده است. همچون زبان ترکی را رسمی کرده اند و پول رایج ترکیه را در منطقه حضورشان رواج داده اند. اما همه این موضوعات به شرایط سوریه بستگی دارد و اگر همه چیز به آرامی پیش رود و دولت بتواند کاری کند، این کارهای ترکیه هم بی نتیجه خواهند ماند.
*حضور اقتصادی ایران در سوریه چگونه است؟ آیا درست است که می گویند حضور اقتصادی ترکیه از ما بیشتر است؟
این که ما در سوریه حضور اقتصادی داشته باشیم یک مساله است و این که چه کشوری غیر از ما حضور دارد، یک مطلب دیگر است.
ترکیه حضور اقتصادی ای در این کشور ندارد اما طبق آمار انتشار یافته از روابط اقتصادی ترکیه، نشانگر این است که حضورش در سوریه از ایران بیشتر است، درحالی که در این آمار ترکیه، مناطقی را که تحت نفوذ خودش است محاسبه کرده و این محاسبات از اختیار دولت سوریه خارج است. مبحث دیگر، مساله قاچاق است که واردات در گذرگاه ها تحت اختیار دولت سوریه نیست و نباید در آمار منتشر شود. همینطور در آینده بازسازی سوریه هم بعید است که ترکیه نقش مهمی داشته باشد، مگر این که عوامل سیاسی خیلی ریشه ای تغییر کنند. در نهایت این گونه نیست که ایران هم اصلا حضور اقتصادی در سوریه نداشته باشد اما موانع کار اقتصادی برای ایران زیاد است و نه تنها برای ما بلکه برای همه کشورها، تحریم و نبود زیرساخت ها برای همه وجود دارد همچون برای ایران.
*محبوبیت آقای بشار اسد در سوریه در چه سطحی است؟
اگر به شاخص انتخابات نگاه نکنیم، آقای اسد محبوبیت زیادی بین مردم دارد، حتی در اوج بحران هم محبوبیت داشت، چونکه از طرفی سمبل مقاومت است و از سویی همیشه از نظر خانوادگی محبوبیت داشته اند، اما امکان دارد با فشارهای اقتصادی که در سوریه حاکم است، این محبوبیت هم دستخوش تغییراتی قرار گیرد.
*ارزیابی شما از چشم انداز دولت فعلی سوریه چگونه است؟
هم اکنون دولت سوریه نسبت به سه سال پیش وضعیت باثابت تری دارد و اگر این بحران اقتصادی را پشت سر بگذارد، ثبات بیشتری می یابد. رویکرد حکومت سوریه مقاومت است اما به این مفهوم نیست که در آینده برای بهبود شرایط مذاکراتی نداشته باشند؛ چونکه جایگاهشان را در مقاومت زیر سؤال نمی برد. در عین حال هم چنین موضوعی اصلا مطرح نیست.
*ایران در سوریه آموزش زبان فارسی هم داریم؟
بله، درشهرهای بزرگ که به شکل جدی آموزش زبان فارسی داریم و برخی شهرهای دیگر هم در این حوزه حمایت می نماییم.
منبع: lebasdooni.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب