تذکری در مورد بزرگداشت آیت الله زاده شیرازی
لباس دونی: «بزرگداشت برای آیت الله زاده شیرازی بسیار عالی است، ولی نکته منفی آن این است که برگزارکننده را از حفظ و نگه داشتن تاریخ معماری و حفظ میراث فرهنگی فارغ کند.»
به گزارش لباس دونی به نقل از ایسنا، این جملات را مهرداد قیومی بیدهندی ـ مدرس و محقق تاریخ معماری و هنر ـ در آیین بزرگداشت باقر آیت الله زاده شیرازی گوشزد کرد، آن هم در پژوهشگاه میراث فرهنگی که برگزارکننده این مراسم بود و این روزها به خاطر آنچه بر سر مرمت و حفاظت بناها و بافت های تاریخی و محوطه های باستانی آمده و و بلوایی که در عرصه و حریم آثار تاریخی برپا شده، بیشتر زیر ذره بین منتقدان است.
باقر آیت الله زاده شیرازی، چهره ماندگار معماری، حفاظت و مرمت بناهای تاریخی ایران و از بنیانگذاران سازمان میراث فرهنگی بعد از انقلاب بود که همراه با مهدی حجت در تشکیل «دفتر حفاظت اثار باستانی» نقش ویژه ای داشت. او بنیانگذار مرمت علمی در ایران بود که در مطالعات تاریخ معماری، تربیت نیروی انسانی متخصص و تهیه دستورالعمل هایی برای حفاظت و مرمت، نقش مهمی داشت. شیرازی مرگ ناگهانی داشت، او درحالی که غروب روز ۲۸ مردادماه سال ۱۳۸۶ در مراسم بزرگداشتش شرکت کرده بود، لحظاتی بعد از دریافت نامه ای، گرفتار حمله قلبی شد و درگذشت.
حالا ۱۵ سال از آن روز گذشته و درحالی که منش و شیوه شیرازی با مرمت بناها و محوطه های تاریخی پیوند خورده است، تعدادی از پژوهشگران، پیشکسوتان و اندیشمندان در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در آستانه سالمرگش گردهم آمدند تا از او بیشتر یاد کنند.
مهناز اشرفی ـ رئیس پژوهشکده بناها و بافت های تاریخی ـ در رابطه با او اظهار داشت: نگاه همزمان مرحوم شیرازی به حوزه مرمت و پژوهش سبب شده بود تا او به وضعیت موجود بسنده نکرده و همواره بنیانگزار و پیشرو در جریانات این حوزه باشد.
او در ادامه از انتشار مجله «اثر» بعنوان اولین و تنها مجله میراث فرهنگی که چاپ آن برخلاف سایر آثار این حوزه تداوم یافت توسط مرحوم شیرازی یاد کرد و اضافه کرد: نگاه این مجله و گردانندگان آن در زمان خود به امر پژوهش و موارد مورد بررسی در آن بسیار ویژه بود.
اشرفی همینطور نقطه عطف اتفاق های نیک در «میمند» را به بازدید مرحوم شیرازی در سال ۱۳۸۲ از این منطقه و پیشنهاد او برای ثبت منظر فرهنگی مربوط دانست.
رییس پژوهشکده بناها و بافت های تاریخی-فرهنگی، زنده یاد باقر آیت الله زاده شیرازی را معلم اخلاق دانست و اظهار داشت: شخصیت، روش، منش و سلوک رفتاری و اخلاقی مرحوم شیرازی سبب شده بود که وجود او همواره منشاء خیر باشد.
او با بیان اینکه مرحوم شیرازی پژوهشگر و پژوهشگرپَروَر بود و از هر ایده نویی استقبال می کرد، تصریح کرد: تمام فعالان این حوزه با نیت خیر و الگو قرار دادن منش زنده یاد شیرازی با نگاه عمیق به میراث فرهنگی و پژوهش های این حوزه گام بردارند.
اسکندر مختاری ـ استادیار دانشکده هنر، معمار و مرمتگر ـ درباره شخصیت آیت الله زاده شیرازی از دریچه مرمت وارد بحث شد و اظهار داشت: زنده یاد شیرازی در قله این وجه از شخصیتِ پیشکسوتان این حوزه قرار گرفته است.
او ضمن اشاره به اهمیت مصداق یا همان اثر تاریخی در پژوهش تاریخ مطالعات معماری و شهرسازی ایران و غفلت از آن در عصر حاضر، بیان نمود: آن چیزی که نباید فراموش نماییم اینست که مصداق به مثابه متن دست اول است که کاشف آن مرمتگر است که از یک فرصت تاریخی که برای او بوجود آمده باید استفاده نماید. برای بازشناسی و بازخوانی متن ابهامات این حوزه میتوان به سمت روشنی رفت، این کاری بود که مرحوم شیرازی انجام می داد و آنرا به دیگران می آموخت.
مختاری اظهار داشت: شخصیت شیرازی پرورده یک فضای فرهنگی بود که در کشور وجود داشت و افرادی همچون ورجاوند، مصطفوی، پیرنیا، فروغی، گدار و... پیش از او آغاز به کار کرده بودند و شیرازی الگوی خودش را از این افراد انتخاب می کرد.
او با بیان اینکه زنده یاد شیرازی منحصر به فرد نبود، بلکه فرزند یک فرهنگ بود که هم اکنون وجود ندارد خاطرنشان کرد: افرادی مانند مهریار، صراف، میرفتاح، حاج سیدجوادی و... که همراه و همکار او بودند هم همگی دارای یک منزلت فرهنگی بودند، در این فضا بود که شیرازی توانست کار کند و حرفش طنین داشت.
مصیب امیری ـ رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ـ هم ضمن اشاره به فعالیتهای گسترده مرحوم شیرازی و مرحوم مهیار در بم اظهار داشت: تمام فعالیتهای زنده یاد شیرازی با مبحث پژوهش همراه بود، همانند تمام بزرگان و گذشتگان حوزه مرمت و حفاظت که به امر پژوهش دقت داشتند و در کنار کار از تمام مراحل مرمتی مستندات لازم را تهیه می کردند.
او ضمن اشاره به تاکید مرحوم شیرازی بر امر پژوهش و مستندسازی، اضافه کرد: او معتقد بود در امر مرمت، بخشی از تاریخ گذشته را بازسازی می نماییم و این ضرورت وجود دارد که بخش های اصیل حفاظت شوند.
امیری ضمن اشاره به اهمیتی که مرحوم شیرازی به مبحث نظافت و پاکسازی کارگاه های مرمت می داد، اظهار داشت: او همواره اعتقاد داشت که کار در حوزه مرمت آثار تاریخی بسیار متفاوت با کار در یک بنای جدید و ساختمان سازی است و همواره این را مورد تاکید قرار می داد که نیم ساعت پیش از آخر کار، کارگاه آموزشی را پاکسازی نماییم به نحوی که انگار خانه را برای میهمان آماده می نماییم.
ذات الله نیکزاد ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ـ نیز، نکته برجسته شخصیت پژوهشی زنده یاد شیرازی را دریچه ای دانست که او از طریق مرمت به پژوهش و تاریخ معماری گشوده است.
او با یادآوری اینکه اولین گزارش معماری (ایرانی) با شرح فرایند آغاز و آخر در سال ۱۳۴۶ در رابطه با مرمت بناهای تاریخی اصفهان توسط مرحوم شیرازی به رشته تحریر درآمد، اظهار نمود: خصوصیت پژوهش های صورت گرفته توسط زنده یاد شیرازی و افرادی که به روش وی کار می کردند اهمیت به شواهد تاریخ معماری است.
نیکزاد ضمن اشاره به منش و سلوک اخلاقی ویژه مرحوم شیرازی در امر پژوهش، اظهار داشت: اخلاق مرمت تمام قد در مقابل وجود زنده یاد شیرازی تجلی یافته بود.
مرتضی فرشته نژاد ـ پیشکسوت مرمت و معماری ـ با اشاره به بعضی از پژوهش ها، تألیفات و ترجمه های صورت گرفته توسط زنده یاد باقر آیت الله زاده شیرازی، بیان نمود: مرحوم شیرازی در مرمت، معماری و طراحی صاحب سبک بود.
او ضمن اشاره به فعالیتهای مرحوم شیرازی در اصفهان، اظهار داشت: در هرجای اصفهان که بنگریم و پای صحبت هر که بنشینیم سخن از بازسازی، مرمت، ساماندهی و... است که توسط وی در جای جای این شهر انجام گرفته است.
فرشته نژاد در انتها به بازماندگان و فعالان این حوزه سفارش کرد کاری کنید که مانند زنده یاد شیرازی جایی در دل مردم برای خود باز کنید.
مهرداد قیومی بیدهندی ـ مدرس و محقق تاریخ معماری و هنر ـ در ادامه این مراسم با بیان اینکه زنده یاد شیرازی نیازی به بزرگداشت ندارد و در واقع این ما هستیم که به گرامیداشت یاد او نیازمندیم، اظهار داشت: رسم برگزاری بزرگداشت خیلی خوب است؛ ولی نکته منفی آن اینست که برگزارکننده را از حفظ و نگهداشتن تاریخ معماری و حفظ میراث فرهنگی فارغ کند.
او در ادامه به وجود بعضی از خصوصیت ها نظیر تفکر، صاحب دیدگاه بودن، نگاه به معماری از منظر انسانی، نگاه نقادانه به گذشته، نظریه پردازی، مسیر و محصول پژوهش، در پژوهش های زنده یاد باقر آیت الله زاده شیرازی اشاره نمود و با بیان اینکه نسبت به پژوهش های گسترده و زیادی که توسط زنده یاد شیرازی صورت گرفته است محصول نوشتاری کمی از او در دسترس می باشد، اظهار داشت: باید برای گردآوری و چاپ این آثار اقدامی صورت گیرد که من در این خصوص اعلام آمادگی می کنم.
فرزند شیرازی نیز در این مراسم، اظهار داشت: شخصیت پدر عزیز ما دارای ابعاد مختلفی بود، وی به علت مشغله کاری کمتر در فضای خانه حضور داشت، اما تمامی چارچوب ها را برای ما در نظر گرفته بود و در عین حال به ما آزادی عمل می داد تا بتوانیم خودمان تصمیم بگیریم.
فرزاد شیرازی افزود: از مسائلی که پدر مهارت خاصی در آن داشت همراه کردن دینداری مخلصانه به همراه تخصص و عشق به وطن بود به نحوی که وی در کنار اینکه فردی بود متخصص به امر مرمت و در ارتباط با اصول شهرسازی و معماری و شناخته شده عام و خاص، ایمان قوی و عمیقی به پروردگار داشت.
او، نگاه دیندارانه و عشق به وطن را دو بال پرواز پدر مرحومش خواند و اضافه کرد: بی گمان هر کدام بدون دیگری نمی تواند موفقیت جامعه را در نتیجه داشته باشد.
فرزند شیرازی ضمن اشاره به بُعد پژوهشی شخصیت شیرازی اظهار داشت: در امر پژوهش پدر از صفر تا صد مطالب را با عمق و دقت نظر بررسی می کرد و آنرا با دلسوزی به شاگردان خود می آموخت.
آیین گرامی داشت آیت الله زاده شیرازی که ۲۶ مردادماه به همت پژوهشکده بناها و بافت های تاریخی-فرهنگی برگزار شد، با نمایشگاهی از دستاوردهای پژوهشی او هم همراه بود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب