پرده برداری بهاره رهنما از یک صدمه اجتماعی
به گزارش لباس دونی «رفتار امروز بهاره رهنما انتحار نیست. او هم مثل خیلی از آدم ها از کوره درمی رود و توی پخش زنده حرفی از دهانش بیرون می آید که اگر بعدا خودش به آن فکر کند امکان دارد پشیمان شود اما باید به شدت نگران باشد که اگر خواستند بعدها از او یاد کنند نگویند همان که فلان کار را کرد و فلان حرف را زد! او یا بزودی مجبور به آن انتحار می شود یا محکوم به فراموشی!»
به گزارش لباس دونی به نقل از ایسنا، روزنامه جام جم نوشت: «یک جوک قدیمی هست که کم کم تبدیل به یک نگاه جامعه شناسانه شده، یک جوک خیلی بی مزه که در همان روزهایی هم که روی بورس بود، نمک خاصی نداشت اما خیلی عمیق بود. اگر آدمی که آنرا درست کرده، آدمی معمولی باشد، می تواند امروز با عرضه مدارک فوق دیپلم تجربی جامعه شناسی را با همین یک جوک بگیرد.
جوک مورد نظر از این قرار بود که معلم انشا یک مدرسه از بچه ها خواست در مورد یک خانواده فقیر بنویسند. هفته بعد که همه بچه ها انشاهای خودشان را آوردند و یکی یکی خواندند یکی از بچه ها که از قضا پدرش خیلی پولدار بود این طور نوشته بود: «یک خانواده بودند که خیلی فقیر بودند. راننده شون فقیر بود. آشپزشون فقیر بود. باغبون شون فقیر بود. نوکر و کلفت هاشون فقیر بودند. وکیل خانواده شون فقیر بود، حتی سرایدار ویلای شمال شون هم فقیر بود...»
شما به این جوک بیمزه شاید بخندید اما بعضی ها توی این جوک زندگی می کنند؛ آدم هایی که در طول عمرشان تصور روشنی از معانی کلماتی مثل فقر، نداری یا حتی همان شکاف طبقاتی که آنها را به این روز انداخته ندارند.
کلیپ جنجالی بهاره رهنما را دیده اید. اگر ندیده اید پیش از اینکه مطلب را بخوانید، بروید حرف های بهاره رهنما در ترکیه را گوش بدهید، بعد توضیحات او را در پاسخ به کامنت ها گوش بدهید، بعد بیایید کمی در مورد آن گپ بزنیم؛ مبحث ما البته بهاره رهنما نیست، مبحث آدم هایی هستند که این طور فکر می کنند، این طور حرف می زنند یا به زبان بهتر این طور می بینند!
سلبریتی های جنجال زی
اول از همه اجازه بدهید در مورد این صحبت نماییم که بهاره رهنما کیست؟ یک هنرمند، یک مادر، یک همسر یا یک مرجع فضای مجازی؟ حقیقت این است که بهاره رهنما هیچکدام از اینها نیست. او یک سلبریتی است؛ با تمام خصوصیاتی که یک سلبریتی دارد.
نه اینکه هنرمند نباشد، یا مادر یا همسر. مبحث این است که در جای خودش در همه این صندلی ها نشسته و نقش آفرینی می کند، مثل اینکه شما نمی توانید بگویید بهاره رهنما آن دختر خودخواه داستان یک شهر است یا آن زن عصبی در سن پترزبورگ یا آن معلم مهربان در ورود آقایان ممنوع! بهاره رهنما هیچکدام از آنها نیست. ما امروز هم اگر بخواهیم او را از هر جنبه ای معرفی نماییم او را یک مادر سلبریتی، یک همسر سلبریتی، یا هر چیز دیگری که سلبریتی بعنوان پسوند آن باشد معرفی می نماییم. اصلا مسائل دیگر در اینجا برای ما مهم نیست. ما در مورد سلبریتی و سلبریتی بودن او صحبت می نماییم. یک مرتبه خودش از مجری برنامه پرسید چرا در مورد تعداد همسرهای من حرف می زنید؟ چرا از تحصیلات من نمی گویید؟ حقیقت این است که اگر بین این همه تحصیلکرده سینما یا گرافیک یا هر رشته دیگری بهاره رهنما شاخص شده به علت تحصیلاتش نیست؛ کمااین که احیانا تا همین هم اکنون هم خیلی از شما نمی دانید که او فوق لیسانس ادبیات نمایشی دارد.
این جنجال ها هستند که سلبریتی ها را می سازند و سلبریتی هایی که دور و اطراف شان جنجال و هیاهو نباشد، سلبریتی نمی شوند. هر کدام هم که از جنجال فراری است به او پیشنهاد بدهید صفحه اینستاگرامش را ببندد، آن وقت می بینید توجیهاتی که می آورد نشان داده است دوست ندارد از وسط شلوغی نگاه ها دور بماند.
ما با این پیش فرض که با یک سلبریتی مواجه می باشیم می خواهیم رفتار بهاره رهنما و بهاره های رهنما را نگاهی بیندازیم...
گسستگی اجتماعی
سوال اول اینجاست. چطور می شود که یک فرد تصور می کند دیگرانی که نمی توانند پس از ۳۰ سال یک زندگی ایده آل توام با آرامش برای خود و خانواده شان فراهم نمایند، بی دست و پا هستند؟ آیا شما در خانواده خودتان افرادی را ندیده اید که معلم، کشاورز، روزنامه نگار یا کارمند باشند و همیشه زحمت می کشند و دست آخر هم هشت شان گرو نه شان است؟
یک بار به این فکر کنید که در یک محیط ایزوله زندگی می کنید و پس از مدتی از آن محیط که ارتباطی با بیرون نداشته خارج می شوید و آدم ها را می بینید. البته کاری به قیمت ها نداریم. همه می دانیم برای اینکه قیمت ها ما را شوکه کنند حتی لازم نیست یک سال توی خانه بمانیم.
اجازه بدهید مثالی بزنم! وقتی با یک آزاده دوران دفاع مقدس صحبت می کردم که هشت سال در اسارت به سر می برد نخستین چیزی که پس از آزادی توجهش را جلب کرده بود این بود که بعضی مردم در استقبال از او می رقصیدند! شما اصلا به این توجه کرده بودید؟ یا مثلاً به این فکر کرده بودید که چرا پس از هشت سال مدل موها، اصلاح صورت ها و فرم لباس ها این قدر تغییر کرده است؟
مثال عجیبی است اما ما تجربه آدم هایی را داریم که از پشت شیشه ماشین شان از مردم نظرسنجی می کردند. آنها این قدر از اوضاع جامعه خودشان بی اطلاع بودند که انگار توی یک سیاره دیگر سکونت داشتند. سلبریتی ها هم عموما گرفتار همین مشکل هستند. آنها در خانه های بلندمرتبه دور از دسترس آدم های معمولی زندگی می کنند و اگر هم جایی می روند دقت می کنند که شلوغ نباشد، مردم نباشند یا به قول خودشان مزاحم دیگران نشوند.
شاهد مثال اینکه خیلی احتمال دارد شما در خیابان عموزاده های خودتان را ببینید تا مثلاً فلان بازیگر را ببینید، چون آنها کوشش می کنند خودشان را در شرایط عادی از دید عموم مخفی کنند. گاها حق هم دارند، زندگی نمی ماند برای یک آدم معروف! البته به نظر می آید احتیاج به یادآوری نیست که استفاده از کلمه عموما به این علت است که همه آدم ها این طور نیستند و خیلی ها با وجود شهرت زیاد هم از جامعه بیرون نمی روند.
از بحث دور نشویم. همین مسائل سبب می شود سلبریتی ها هر کافه ای نروند، هر ماشینی سوار نشوند، در هر رستورانی غذا نخورند و فقط تعدادی از دوستان شان هستند که محیطی ایزوله را برای آنها فراهم می کنند و اجازه نمی دهند آدم های معمولی به آنها گزندی وارد کنند.
این دوری کم کم به یک عدم پیوست اجتماعی تبدیل و طوری می شود که انگار آدم ها توی کشور دیگری زندگی می کنند و برای اینکه بدانیم هنرمندانی که توی کشورهای دیگر زندگی می کنند چه سرنوشتی دارند بروید و بریده شدن پیوست اجتماعی را ببینید. چند نفر در دنیا مثل هـ. الف. سایه و محمود دولت آبادی وجود دارد؟ چند هنرمند از کشور خارج شدند که توانستند باز هم برای مردم کشورشان تولید هنر داشته باشند؟ حتی امروزه ما و شما در انتخاب خواننده هم نمونه های داخلی را ترجیح می دهیم.
همین طوری است که ما فکر می نماییم با خرید از یک گلفروش سر چهارراه داریم جامعه را نجات می دهیم؛ در حالیکه بعضی اوقات این یک ظلم آشکار به کودک کار است. فکر کنید پدر و مادر یا حتی اربابش اگر حس کنند او هنوز هم کارایی مالی دارد، هیچگاه سراغ تحصیل او نمی روند و از همین وضعیت موجود پول درمی آورند، البته بعضی اوقات!
چرا فالوئینگ خطرناک است؟
قاعده ای که این روزها در مورد آن صحبت می کنند، مرگ تخصص است و قصه ای مفصل دارد که خارج از حوصله بحث است. اما به این چند جمله بسنده کنید که کارشناسان حوزه های مختلف از سوی آدم های بی خبر زیر سوال می روند.
مثال روشن آن در تمام دنیا همین دشمنی با واکسن است، تظاهرات پاریس را ببینید! در آمریکا چقدر این ماجرا مشکل ساز شده؟ در همین ایران خودمان چطور؟ آیا یک نفر مثل جیم کری صلاحیت علمی در واکسن دارد؟ پس چرا بعضی ها این حرف ها را می زنند و از آن بدتر بعضی ها به آن عمل می کنند؟ چه اتفاقی افتاده که مردم دنیا این قدر سطحی شده اند که نتایج تحقیقات دانشمندان را با استدلال یک سلبریتی رد می کنند؟
یک مثل قدیمی هست که می گوید کسی که یک کتاب خوانده از آدمی که کتابی نخوانده به مراتب خطرناک تر است. این ضرب المثل در زندگی ما خیلی به کار می آید. خیام می گوید:
هفتاد و دو سال فکر کردم شب و روز
معلومم شد که هیچ معلوم نشد
آدم هایی که بیشتر مطالعه می کنند می دانند که تا آن چه باید بدانند خیلی فاصله دارند و آدم هایی که کتاب نمی خوانند معمولاً ادعایی در زمینه دانستن ندارند اما آنهایی که یک کتاب خوانده اند احساس می کنند به اندازه کافی اطلاعات دارند. آدم هایی که در اکثر بحث ها نظر می دهند و در خیلی از مباحث خودشان را صاحب نظر می دانند، آدم های خودروشنفکرپنداری که معمولاً این جمله ها از دهان آنها بیرون می آید: داره به کی می گه! یا به من نگو دیگه! یا تو چی می دونی آخه! را همگی در طول عمرمان از این و آن شنیدیم.
واقعیت اینکه همیشه یک کتاب خواندن نیست که سبب این گمراهی می شود. خیلی از افراد هستند که به واسطه تایید دیگران گرفتار این مشکل می شوند. تصور کنید دیگرانی که به دلیل ضعف شخصیتی هر چیزی که از دهان شما بیرون بیاید را تایید کنند، چه کاری با شما خواهند کرد؟ آیا شما را تبدیل به یک دیکتاتور جیبی به اندازه جهان خودتان نمی کنند؟
آنها صرفاً می خواهند در نزدیکی شما بمانند، پس یا به دروغ، یا به دلیل مطالعه کمتر، شما را در هر نظری تایید می کنند، شاید شما برای آنها مرجع نباشید اما این قدر از زبان دیگران تایید شنیده اید که فکر می کنید لابد درست است که مخالف ندارد و دیگران این قدر در مقابل آن نظریه ها تسلیم هستند.
فالوئرهایی که طرفداران سینه چاک آدمی هستند و هر چیزی از آدم را تایید می کنند به انسان ضربات بزرگی می زنند که آدم خودش متوجه آنها نمی شود؛ بویژه اگر تعدادشان زیاد هم باشد!
آدم ها آن قدر افت می کنند که باید توی گذشته بگردند و باردیگر خودشان را پیدا کنند. چند سلبریتی می شناسید که به این روز افتاده اند؟ آدم هایی که اظهار نظرهای عجیب در هر حوزه ای می کنند، بعد یک آن می بینند که آن هنرمند سابق تبدیل به ماشین تولید اظهار نظرهای ضد و نقیض شده و از هنر هم دور افتاده و یک چگوارای مجازی از تمام آن همه استعداد باقی مانده است که یک اشتباهش با پشتوانه محبوبیت اجتماعی گاهی جان آدم ها را هم به خطر می اندازد. بنابراین است که می گوییم دنباله روی از سلبریتی ها کار خطرناکی است که هم به ما ضربه می زند و هم آنها از این پیگیری ضربه می خورند. البته بهاره رهنما و حرف های اخیرش آن قدرها هم خطرناک نیست. مبحث این است که اولا این نخستین رفتار عجیب او نیست، ثانیا ما به این بهانه در مورد این قبیل رفتارها حرف می زنیم.
محبوب یا مشهور
سوال این است، پس این همه فالوئر برای چه چیزی دور این افراد جمع می شوند؟ یک پاسخ روشن وجود دارد، جنجال!
عده ای دنبال جنجال می گردند. امکان دارد این جنجال توی رفتار فلان هنرمند باشد، توی ازدواج فلان خواننده یا حتی توی فحاشی فلان بازیکن، جنجال و شهرت در کنار هم برگ برنده ای است که برای مجری آن سودآور است اما برای پیشخدمتانی که لایک و کامنت می گذارند جز پرکردن اوقات خالی هیچ چیز ندارد. امکان دارد حتی به این جنجال ها فحش هم بدهند، مورد قبول شان نباشد، اما همین که می بینند و به آن بازخورد نشان می دهند در زمین بازی آنها توپ زده اند.
افرادی هم هستند که واقعا طرفدار همین طرز تفکر هستند، کم هم نیستند، اصلا شاید برای آنها یک شوخی باشد. به خاطر بیاورید آن خواننده ای را که در ساعت مشخصی از فالوئرهایش می خواست که بق بقو کنند و جالب اینکه صفحه پر می شد از کامنت بق بقو که آدم ها برای آن سلبریتی می فرستادند، خیلی کار مسخره ای به نظر می آید اما اتفاق می افتاد!
بعضی ها هم هستند که موتور محرک ما برای رادیکال ترشدن هستند. شما یک هنجارشکنی اجتماعی، سیاسی یا فرهنگی کنید، بعضی ها هستند که دل شان می خواهد همان کار را انجام بدهند اما به هر علتی نمی توانند یا به اندازه شما دیده نمی شوند، آنها شما را هول می دهند و سبب می شوند کاری را انجام بدهید که خودشان دوست دارند، شما بازیچه دست فالوئرها شده اید؛ فالوئرهایی که پس از یک مدت می روند سراغ نفر دیگری که البته کاری که آنها می خواهند را بهتر بلد است.
انتحار اجتماعی
به جمله های آخر بند قبلی دقت کنید! یک روحی در آن نهفته که به آن تاریخ مصرف می گویند. آدم هایی از این دست معمولاً تاریخ مصرف دارند و از یک جایی دیگر به درد نمی خورند، و. خ، م. چ و م. خ کجا هستند؟ صفحه های میلیونی شان کجاست؟
مثل بسیاری از چهره ها که توی بیمارستان، توی خانه، توی زندان و حتی توی خانه های سالمندان افتاده اند و از آن همه چراغ های نئونی که دور و اطرافشان روشن بود خبری نیست.
معمولا آدم ها در این اوقات باید دست به رفتار انتحاری بزنند، اگر زدند از آنها چیزی جز آن انتحار نمی ماند، اما اگر نزدند فراموش می شوند.
محمدعلی کشاورز و عزت الله انتظامی و افرادی از این دست بسیار بودند که تا آخرین لحظات زندگی هیچگاه راه انتحار را پیش نگرفتند و همیشه اسطوره ماندند، بعضی اوقات آدم فکر می کند چقدر خویشتنداری می خواهد که آدم از بین این همه شلوغی به هنرمندیش وفادار بماند.
البته رفتار امروز بهاره رهنما انتحار نیست. او هم مثل خیلی از آدم ها از کوره درمی رود و توی پخش زنده حرفی از دهانش بیرون می آید که اگر بعدا خودش به آن فکر کند امکان دارد پشیمان شود اما باید به شدت نگران باشد که اگر خواستند بعدها از او یاد کنند نگویند همان که فلان کار را کرد و فلان حرف را زد!
او یا بزودی مجبور به آن انتحار می شود یا محکوم به فراموشی!
پیروی های بی ملاحظه
اجازه بدهید مطلب را در جایی تمام نماییم که خیلی هم حال به هم زن است اما دانستن آن به ما می فهماند ما در این پیروی های بی ملاحظه و بدون فکر چه کار می کنیم! پیرو مانزونی را احیانا نمی شناسید اما اگر نام او را جست وجو کنید یک نقاش ایتالیایی است که به همین علل عجیب و غریب معروف شده است. پس از اینکه بازدم، اثر انگشت و حتی خون خودش را بعنوان یک اثر هنری فروخت، در سال ۱۹۶۱ او ۹۰ بسته قوطی ۳۰ گرمی از فضولات خودش تولید کرد و به زبان های مختلف روی آنها توضیحاتی نوشت، بعد امضا زد و به قیمت طلای خالص در بازار فروخت.
خیلی احمقانه به نظر می آید که کسی این قوطی های توهین آمیز را بخرد اما بد نیست بدانید در اکتبر ۲۰۰۸، یعنی همین چند سال پیش، قوطی شماره ۸۳ این مجموعه برای فروش با ارزشی بین ۵۰ تا ۷۰ هزار پوند به حراجی ساتبیز ارائه شد و از آن عجیب تر اینکه به قیمت ۹۷۲۵۰ پوند فروخته شد؛ چیزی بیشتر از سه میلیارد و ۷۰۰میلیون تومان! آدم چه کارهایی که نمی کند!»
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب