نویسنده و روزنامه نگار:
پیوند با رسانه، لازمه ارتقای ادبیات کودک است
شاعر، نویسنده و روزنامه نگار کشور اظهار داشت: ادبیات کودک هنوز آنچنان که باید از اهمیت خبری و رسانه ای برخوردار نیست، نیاز ما این است که از هر ابزاری برای معرفی ادبیات کودک و در دسترس گذاشتن آن استفاده نماییم و بگذاریم پیوند بین رسانه و ادبیات کودک به ارتقای آن کمک نماید.
به گزارش لباس دونی به نقل از ایرنا برپایه دانشنامه بریتانیکا، ادبیات کودک به مجموعه ای از آثار مکتوب یا مصور اطلاق می شود که خلق شده اند تا برای کودکان سرگرم کننده و در عین حال آموزنده باشند. این نوع ادبی شامل طیف متنوعی از آثار است: از آثار کلاسیک ادبیات جهان، کتاب های مصور و داستان های ساده که به صورت خاص برای کودکان نوشته شده اند تا قصه های پریان، لالایی ها، حکایت ها و دیگر داستان هایی که نسل به نسل به صورت شفاهی منتقل شده اند.
ادبیات کودک نخستین بار در نیمه دوم قرن هجدهم میلادی بعنوان یک گونه ادبی مستقل ظهور کرد و در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به سبب انتشار خیلی از آثار کلاسیک در این ژانر، وارد عصر طلایی خود شد.
نقش ادبیات کودک به سبب توجه به ذوق و سطح رشد، پرورش فکر، تربیت و شخصیت کودک، در تعلیم، تربیت، پرورش و رشد اجتماعی غیرقابل انکار است، اهمیت ادبیات کودک در آنجاست که مسیر رشد و توسعه زبانی را برای کودکان هموار و آنها را به فعال کردن قوه تخیلشان تشویق می کند. دسترسی به آثار باکیفیت در این ژانر لازمه ترغیب کودکان به مطالعه است، عادتی که می تواند تا بزرگسالی همراهشان بماند.
اهمیت این بخش از فرهنگ اجتماعی در ایران هم به حدی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی بنابر پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی هجدهمین روز تیر ماه هر سال را بعنوان روز ادبیات کودک و نوجوان در تقویم رسمی کشور جمهوری اسلامی ایران ثبت کرده است.
ارتقای ادبیات کودک بی گمان در توسعه فرهنگی کشور نقش بسزایی دارد، ازاین رو کالبدشکافی این حوزه و توجه به نیازهای ارتقای آن می تواند از اولویت های سیاست های فرهنگی در حوزه دولتی و نهادها و ارکان خصوصی فعال این عرصه باشد.
زهره مَسکِنی شاعر، نویسنده، روزنامه نگار و عضو هیات مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در گفتگو با خبرنگار ایرنا گفت: لازمه‌ی ارتقای ادبیات کودک عرضه‌ی آن باکیفیت و کمیّت قابل توجه و متناسب با تقاضاست. وقتی تولید محصولات فرهنگی و هنری یا ادبی به میزان و با معیارهایی که باید، صورت گیرد و مخاطب هم خواستار آن باشد، حتما به سرعت شاهد رشد و تعالی آن شاخه یا رشته‌ی ادبی و هنری خواهیم بود.
در خصوص ادبیات کودک ذهن پیش و بیشتر از هر چیزی به سمت کتاب می رود. باید دید در شرایط موجود آیا تیراژ کتاب هایی که در حوزه‌ی ادبیات کودک منتشر می شود به قدری هست که کفاف این همه مخاطب تشنه را بدهد؟ آیا این تیراژ در دسترس همه‌ی علاقه مندان قرار می گیرد؟ چه تعداد از خانواده ها استطاعت و قدرت خرید مستمر چنین تولیداتی را برای فرزندان دارند؟ از این گذشته، اصلاً آنچه تولید می شود تا چه اندازه بر مبنای نیازسنجی وضع موجود یا اثرسنجی درباره‌ی انتشارات گذشته طراحی و منتشر می شود؟ بنظر می رسد ما در تمام این موارد با نقاط ضعفی روبه رو هستیم که عامل رکود فرهنگی در بخش ادبیات و به صورت ویژه ادبیات کودک است. نه این که پیشرفتی نکرده باشیم یا روند فعالیت ها متوقف باشد؛ خیر؛ بنظر می رسد تلاش همگانی برای ارتقا وجود دارد اما این اقدامات در مقابل سرعت پیشرفت در جهان و در مقابل سطح توقع و نیازهای کودک و نوجوان امروز بسیار ناچیز بنظر می رسد.
ادبیات کودک ایران هنوز در بُعد ملی کار زیادی دارد
نویسنده مجموعه ماجراهای قندون اضافه کرد: من بیشتر از آنچه به جهانی شدن ادبیات کودک مان فکر کنم، به فراگیرتر شدن فعالیت ها در داخل کشور می اندیشم. درست است که در حوزه‌ی ادبیات کودک و نوجوان نویسنده‌ی توانا کم نداریم و حتما بزرگوارانی هستند که شایستگی دریافت جوایز جهانی و نام آوری و افتخارآفرینی بیشتر از این را دارند؛ اما در سرزمینی که خیلی از کودکان و نوجوانانش از دسترسی به کتاب و حالا نمی گوییم سینما و تئاتر و موسیقی و غیره، محروم اند؛ در کشوری که خیلی از نشریات ویژه‌ی کودک و نوجوان آن تعطیل شده یا به سختی و با نوبت چاپ بسیار دور از هم منتشر می شوند؛ در جایی که بنا بر گزارش های وزارت آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان به سبب عدم دسترسی به ابزار هوشمندی مثل موبایل و تبلت یا زندگی در مناطق فاقد اینترنت ترک تحصیل می کنند؛ من به شخصه فکر می کنم هنوز ادبیات ما اگر خیلی هنر کند باید برای کودکان خودش اقدام نماید تا این که بخواهد خودش را در سطح جهانی مطرح کند.
کتاب کودک را به رسمیت نمی شناسیم
مسکنی اظهار داشت: درست است که تیراژ کتاب ها پایین است و به علل اقتصادی عرضه و تقاضای کتاب با مشکلات عدیده ای روبه روست؛ اما بدون تردید برای همین تعداد کتابی هم که چاپ و منتشر می شود، اطلاع رسانی کافی و لازم صورت نمی گیرد. غیر از خبرگزاری ایبنا که آن هم خبرگزاری کتاب است، هیچ کدام از خبرگزاری ها بخشی را به صورت ویژه به ادبیات کودک و نوجوان اختصاص نمی دهند و این به این معناست که ادبیات کودک هنوز آنچنان که باید از اهمیت خبری و رسانه ای برخوردار نیست!
در شرایط موجود، باتوجه به آمار کتاب خوانی و تمام جزئیاتی که همگی درباره‌ی روند کتاب و مطالعه در کشورمان می دانیم، اگر کتابی چاپ و منتشر می شود کمترین وظیفه و رسالت همه‌ی ما در هر جایگاهی که هستیم معرفی آن به مخاطبش است.
نویسنده ماجراهای شهر مورچه ای اضافه کرد: در روزنامه ها هم همینطور است. روزنامه ها برای معرفی کتاب شرایط دشوار می گذارند در حالیکه کم نیستند افرادی که حاضرند با علاقه در چنین ستون هایی قلم بزنند. ما کتاب کودک را به رسمیت نمی شناسیم! حتی در بین اهالی ادبیات کودک و نوجوان هم برای معرفی کتاب در رسانه های مجازی چون و چرا وجود دارد! نیاز ما این است که از هر ابزاری برای معرفی ادبیات کودک و در دسترس گذاشتن آن استفاده نمائیم نه این که سنگ بیاندازیم و مانع بتراشیم. بگذاریم پیوند بین رسانه و ادبیات کودک به ارتقای داخلی و خارجی آن کمک نماید.
رسم الخط های نگارشی مختلف به ادبیات کودک صدمه می زند
مسکنی اضافه کرد: بی برنامه گی ها، بیهوده کاری ها و موازی کاری هایی که جایگزینِ هم افزایی ها و هماهنگی های به جا و بهینه برای رسیدن به اهداف ارزشمند و سازنده می شود برای ادبیات کودک و نوجوان صدمه است. در دوران دبستان، ما زنگ انشاء داشتیم و توی کارنامه نمره‌ی روخوانی فارسی مان جدا بود و حفظ شعر داشتیم و دیکته و از همه مهم تر این که همه بزرگ و کوچک به یک شیوه می نوشتیم. هم اکنون بچه های ما نه می توانند درست روخوانی کنند نه چیزی بنویسند. شیوه‌ی نگارش و ویرایش هم که تا دلتان بخواهد مختلف است و هر کسی و هر مرکزی برای خودش یک جور رسم الخط دارد.
نویسنده مجموعه پنج جلدی دانی لوها تصریح کرد: تغییرات مکرر نگارشی در کتاب های درسی هم به این وضعیت دامن می زند. خب این ها صدمه ادبیات کودک است. انتظار می رود این پراکندگی ها در کتاب های درسی ساماندهی گردد تا بتواند در اذهان کودکان نهادینه شده و از تزلزل بیشتر از این پایه های ادبیات جلوگیری شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب