پیشنهاد كتابخوانی حدادعادل مكتوبات مولانا و 3 اثر زندگینامه ای
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در پویش کتابخوانی ملی خواندن کتاب های «مکتوبات مولانا»، «روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه»، «شرح زندگانی من» و «یادداشت های روزانه محمدعلی فروغی» را پیشنهاد کرد.
به گزارش روز شنبه گروه فرهنگی ایرنا از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، غلامعلی حداد عادل با شرکت در پویش «کتابخوانی ملی»، به همت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اظهار داشت: قصد دارم یک کتاب ادبی و ۳ کتاب زندگینامه تاریخی را معرفی کنم. در حوزه کتاب ادبی، مکتوبات مولانا جلال الدین رومی صاحب مثنوی است.
رییس بنیاد سعدی افزود: شاید خیلی از اهل علم و ادب ندانند که از مولانا غیر از مثنوی، دیوان شمس، فیه ما فیه و مجالس سبعه، مجموعه نامه هایی هم موجود بوده است. این نامه ها در قدیم گردآوری شده که حدود ۱۵۰ نامه، در کتابخانه های ترکیه بوده و در ۱۰۰ سال پیش تصحیح و به چاپ رسیده است.
نثر جاندار و سندی مهم برای اوضاع اجتماعی
در ایران هم چندین بار به چاپ رسیده و چاپ انتقادی و دانشگاهی این نامه ها با تصحیح دکتر توفیق سبحانی بوده و توسط مرکز نشر دانشگاهی چاپ شده است. بنده هم گزیده ای از این نامه ها را که حاوی ۶۵ نامه است با شرح و توضیح لغات و عبارات مشکل، همراه با یک مقدمه ای ۱۳۰ صفحه ای منتشر نموده ام.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی خاطرنشان کرد: نثر مولانا نثری شیوا، شیرین و فنی است و آداب نامه نگاری به درستی در آن رعایت شده و به سبک دوران مولانا، پر از القاب متناسب با مخاطب نامه است. ولی دو نکته مهم دراین مکتوبات وجود دارد. یکی نثر جاندار مولانا است که با اشعار دلپذیر و تک بیت های فارسی، عربی و ضرب المثل ها همراه شده و برای اهل ادب می تواند بسیار آموزنده باشد.
وی افزود: از طرفی این نامه ها سندی مهم برای معرفی اوضاع و احوال اجتماعی زمان مولانا است، چونکه مولانا شخصی معتبری بوده که به اصطلاح عامیانه ٱمرای وقت خط او را می خواندند و عامه مردم مشکلات و گرفتاری های خویش را با او مطرح می کردند و مولانا هم این تقاضاها را به اولیای امور منعکس می کرد؛ در خلال این نامه ها اوضاع و احوال آن روزگار و مناسبت های بین اشخاص در این نامه ها مطرح شده که بسیار خواندنی است. همینطور در این نامه ها و مکتوبات می توانیم به احوالات شخصی مولانا و خانواده او پی ببریم. یکی از خواندنی ترین نامه ها، نامه ای است که مولانا به عروس خود نوشته و درباره اختلاف او با پسرش صحبت کرده است.
از نامه های ناصرالدین شاه تا یادداشت های فروغی
عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی در ادامه از علاقه اش به مطالعه کتاب های تاریخی سخن گفت و اضافه کرد: خواندن کتاب های تاریخی از حیث آگاهی نسبت به گذشته تاریخی و تصمیم گیری درباره آینده اهمیت دارد. بنابراین بر خواندن کتاب های تاریخی تاکید دارم. سلسله کتاب های روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه قاجار همچون کتاب ها در باب خواندن تاریخ است که خواندن آنرا پیشنهاد می کنم. ناصرالدین شاه حدود ۵۰ سال بر ایران حکومت کرد. سلطنت او از سال ۱۲۶۴ ه. قمری تا ۱۳۱۳ ه. قمری آغاز و به پایان رسیده است. دوره حکومت او مصادف بود با زمانی که اروپا از جهت علمی، صنعتی و اقتصادی و همینطور در ابعاد نظامی در حال رشد بوده و دوران استعماری بوده است.
ناصرالدین شاه از زمان به قدرت رسیدن تا سه روز پیش از ترور، یادداشت های روزانه می نوشته که مجموع آن حدود ۱۰ هزار صفحه یادداشت روزانه بوده است و برای خواننده جالب خواهد بود. بسیاری افراد کنجکاو هستند که بدانند شاهان چطور زندگی می کردند. دانستن این مورد که شاهانِ به اصطلاح قرون وسطایی چطور زندگی می کردند و زیست شاهان و مردم چه تفاوت هایی با هم داشته است خواندنی است.
استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: این کتاب تصحیح های مختلفی دارد اما مجید عبدامین بسیار دقیق و فنی آن را تصحیح کرده است. اهمیت این کتاب تنها داشتن تصویری از زندگی کاخ نشینی نیست، بلکه این مورد اهمیت دارد تا بدانیم پادشاهی مثل ناصرالدین شاه که مهم ترین پادشاه قاجار است و در حساس ترین زمان این سلسله حکومت کرده؛ دارای چه شخصیت، تفکر و جهانی بینی بوده و یا اساسا کارهای مورد علاقه او چه بوده است.
حداد عادل اظهار داشت: ناصرالدین شاه نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد از یادداشت های روزانه خویش را به شکار، شکارگاه و مسائل ملال آوری از این دست اختصاص داده، اما بخش دیگر یعنی دریافت نگاه او درباره نظام اداری، حوادث تاریخی و دیدگاه های ناصرالدین شاه درباره شخصیت های مختلف مانند میرزای شیرازی، سید جمال، آداب و رسوم، عزل و نصب رجال و نوع نگارش و قلم ناصرالدین شاه مهم است؛ که در این مجموعه آورده شده است.
نویسنده کتاب استاد سخن اضافه کرد: یکی دیگر از کتاب های مهم در حوزه تاریخ، اثر دوجلدی شرح زندگانی من (تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه) است. مولف این کتاب شخصیتی محترم به نام عبدالله مستوفی است و به نظرمن این کتاب یکی از بهترین آثار در حوزه زندگینامه به زبان فارسی است و از جنبه های مختلف این کتاب خواندنی است. کتاب شرح زندگانی من از حیث نگارش و نثر فارسی یک نمونه عالی در ادبیات و زبان فارسی در دوران معاصر به حساب می آید.
رئیس بنیاد سعدی عنوان کرد: این اثر خویش را از قید و بند و تکلف ها و تصنع های نثر قاجاری رها کرده است. مهم می باشد که بدانیم علامه قزوینی درباره نثر این کتاب چه گفته است؛ علامه قزوینی گفته: «در این عصر ما بلکه در عصور متقدمه من نویسنده ای به این شیرینی و به این جذابی و به این گیرندگی هر چه فکر می کنم سراغ ندارم». علامه قزوینی فردی است که از شخصیت ها بی جهت تعریف نمی کند و بسیار مستند، مدلل و محتاط درباره افراد صحبت می کند و زمانی که علامه قزوینی چنین تعریفی از نثر مستوفی می کند حتما نثر او شیرین و پخته است.
عبدالله به یک خانواده مستوفی تعلق داشت یعنی اجداد او از کسانی بودند که از زمان تاسیس سلسله قاجار امور مالی این سلطنت را برعهده داشت، ازاین رو عبدالله مستوفی در خانواده ای دیوانی بزرگ شده بود و این فرصت را داشته که در دوره همه شاهان قاجار و پهلوی اول و اوایل حکومت پهلوی دوم زندگی کند. مستوفی نظاره گر تغییر و تحولات در ادوار مختلف بوده است.
حدادعادل اضافه کرد: نویسنده کتاب شرح زندگانی من به تغییراتی که در دنیا در وجوه مختلف در حال رخ دادن بوده، توجه کرده است. او به آداب و رسوم، نظام های اداری، روش های کشورداری و امور اجتماعی، سنت ها و اخلاق واقف بود و به صورت مبسوط درباره این تغییرات نوشته است. در واقع مستوفی فردی است که در مفصل این تغییر ایستاده و از یک سو به دنیای قدیم تعلق داشت و از طرفی یک پا در دنیای جدید داشت و برپایه خودآگاهی هایی که داشت و آگاهی هایی که از جریان امور کسب کرده بود تلاش کرده گزارشی از آنچه درحال تغییر است؛ عرضه نماید. او بخصوص اطلاعات سودمندی درباره شخصیت هایی چون امیر کبیر، حاج میرزا آقاسی، پادشاهان، نظام های اداری، مالی و غیره به دست می دهد. مستوفی همینطور در این کتاب اطلاعات مفیدی درباره فرهنگ عامه مطرح کرده است. این کتاب بارها چاپ شده و خواندن آنرا به همه سفارش می کنم.
وی در ادامه مطالعه یادداشت های روزانه محمدعلی فروغی را در «پویش کتابخوانی ملی» پیشنهاد کرد و اظهار داشت: این کتاب پیش از انقلاب در دسترس نبوده و فقط خاندان فروغی به این نوشته ها دسترسی داشته اند، اما پس از انقلاب چاپ شده و این یادداشت ها یک کتاب دو جلدی است که جلد اول آن به نگارش خاطرات روزانه فروغی از سفرش با هیات ایرانی برای حضور در کنفرانس صلح پاریس اختصاص دارد. در این کنفرانس قرار بود این هیات از حقوق ایران در جهان دفاع کند. فروغی در این یادداشت ها نشان داده دولت هایی مثل انگلیس، فرانسه و آمریکا که سردمدار این کنفرانس بودند چگونه با ایرانِ ضعیف شده برخورد کردند و چگونه رجال آلوده درحکومت مرکزی با انگلیس ها همراه بودند و در نهایت انگلیس ها پشت ایران را خالی کردند؛ در واقع این یادداشت ها جایگاه ایران در عرصه بین الملل در آن زمان را نشان داده است.
البته بنده از جهت مشی سیاسی موافق فروغی نیستم. بلکه منتقد مشی سیاسی او هستم. ولی انکار نمی کنم فروغی یکی از موثرین چهره ها از دوران مشروطیت تا سال ۱۳۲۱ یعنی سالی است که فوت کرد. او نه تنها در عرصه سیاست بلکه در عرصه علم و ادب هم از چهره های موثر بوده است. نثر فروغی بسیار نمونه است یعنی کتاب های وی مثل سیر حکمت در اروپا کتاب مرجع شده است.
نویسنده کتاب تاریخ و تاریخ نگاری افزود: جلد دوم این کتاب، یادداشت های وی از سال ۱۲۹۳ تا ۱۳۲۰ هجری شمسی را در برمی گیرد. در این یادداشت ها فروغی تعریف می کند که وقتی از پاریس برگشته چه اتفاق هایی رخ داده و بیان می کند که کودتای رضاخانی می شود و بعد هم وزیر و نخست وزیر می شود. در این بین فراز و فرودهای سیاسی و تاریخی رخ می دهد که در نهایت مغضوب و خانه نشین می شود ولی بعد در کنار محمدرضا شاه می ایستد و به او کمک می نماید اما باز هم کنار گذاشته می شود.
وی افزود: به نظرمن مطالعه یادداشت های روزانه فروغی برای موافقان و مخالفانش خواندنی است. مطالعه یادداشت های روزانه فروغی را برای کسانی که می خواهند تاریخ معاصر را بشناسند بخصوص تاریخ اواخر قاجاریه و پهلوی اول و اوایل پهلوی دوم سفارش می کنم.
منبع: لباس دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب