یك سازنده ساز عنوان كرد
نوازندگان آنقدر كه درگیر مادیاتند به كیفیت سازها فكر نمی كنند
لباس دونی: یك سازنده ساز معتقد است: سازسازی سلیقه ای شده است و هم اكنون استادان و افرادی كه در این حوزه فعالیت دارند فقط سبك خویش را قبول دارند و نتوانسته ایم به استاندارد مطلوب در این زمینه دست پیدا نماییم.
علی رضا باقری در گفت وگو با ایسنا درباره هنر اصیل سازسازی توضیح داد: هم اكنون می توان گفت شرایط ساخت ساز نسبتا خوب است اما به حد مطلوب نرسیده و همچون مشكلاتی كه هم اكنون در این هنر وجود دارد، می توان به شرایط داخلی، جو موجود بین هنرمندان و هم چنین شرایطی كه مربوط به دولت می باشد، اشاره نمود. از نظر من رضایت تعریف مطلقی نیست و نسبی به حساب می آید كه این دارای چند وجه است. در یك فعالیت با عنایت به میزان زحمت و تلاشی كه یك فرد داشته می تواند وجه مادی موثر باشد؛ هم چنین هنرمند علاقه مند است دیده شود یا نمایشگاهی برای آثارش برگزیده و كار هنرمند مورد تكریم قرار بگیرد.
او افزود: با عنایت به اینكه در سازسازی ایرانی سنتور، سه تار و انواع سازهای خوب و با كیفیت ساخته می شوند اما در این حرفه سلیقه حرف اول را نمی زند و بیشتر باید به استانداردهای موجود در این زمینه كه از گذشتگان به ما منتقل شده و در حال تكامل آن هستیم توجه كرد. استفاده از سلیقه در این هنر مشكلی ندارد اما تا حدی در این فعالیت مطلوب واقع خواهد شد.
این هنرمند با اشاره به اینكه كتاب هایی در زمینه آموزش ساخت ساز موجود هستند، اضافه كرد: اما استادانی بوده اند كه نتوانستند كتابی در این زمینه عرضه كنند و آثار خیلی خوب و باارزشی از آن ها در دست داریم. در حوزه تارسازی از استاد یحیی نمونه كارهای بسیار فاخری موجود است هرچند آثار این استاد در رأس اهمیت قرار دارند اما نوشته مكتوبی از وی در جهت ساخت ساز نداریم، كتاب هایی در این زمینه با محوریت چوب شناسی و اصالت صدا موجود هستند كه اثر حسین مسعود بوده است.
سازندگان نمی توانند با هم به گفت وگو بنشینند
باقری افزود: از نظر من مهم ترین مشكل در زمینه عرضه كتاب برای آیندگان بحث فرهنگ است؛ چونكه سازندگان نمی توانند با هم به گفت وگو بنشینند تا اثری مكتوب را عرضه كنند. سازندگان ما هنوز فرهنگ گفتمان و هم اندیشی را ندارند و نمی توانند در این راه قدم بگذارند. چونكه هر موثری فقط سبك خویش را قبول دارد اما اگر بتوانند با هم به گفت وگو بنشینند، یكدیگر را تحمل كنند و از تجربیات هم بهره ببرند باید بدانند این هم اندیشی باعث پیشرفت و ارتقا هنر ساز سازی خواهد شد.
او تصریح كرد: شخصی كه بخواهد ساخت ساز را به دیگری آموزش دهد باید دارای علم ساز سازی باشد. بداند چگونه علمش را منتقل كند، از ارتباط عمومی خوبی برخوردارباشد، قدرت كلامی مطلوبی داشته باشد، همینطور ارتباط موثری با هنرجو داشته باشد و خیلی از موارد دیگر كه در این مورد دخیل هستند. در بخش ساز سازی جزوه هایی را به صورت دست نوشته جمع آوری كرده ام؛ اما هنوز به چاپ نرسیده است. از طرفی تصمیم به برگزاری كلاس هایی در زمینه ساخت ساز گرفته ام اما هنوز موفق به برگزاری این كلاس ها نشده ام.
این سازنده ساز با اشاره به اینكه نمی توان گفت در هنر سازسازی همه چیز راكد شده است، اضافه كرد: سازسازی در حال حركت است و پیشرفت های بسیاری در این زمینه وجود داشته است. به عقیده من در زمینه ساخت ساز تلاش هایی كه از سوی نوازندگان وجود داشته بسیار ضعیف است. البته برخی نوازندگان نامی در این زمینه اقداماتی انجام داده اند، هم چنین ابداعاتی در سازسازی صورت گرفته كه عده ای با این رویه مخالف و عده ای هم موافق بوده اند.
نوازندگان درگیر باندبازی، مادیات و فروش هستند
باقری اظهار داشت: با عنایت به اینكه هر ابداعی در این هنر باب می گردد باید راهبردی باشد و مزیت و كیفیت را برای این حرفه به وجود آورد، در این صورت مورد استقبال افراد قرار خواهد گرفت، اما اگر دارای مزیت نباشد حذف خواهد شد. می توان گفت هم اكنون در جامعه امروز نوازندگان آن قدر درگیر باندبازی، مادیات و فروش هستند كه به فكر كیفی سازی سازها و ماندگاری آن ها نیستند و در این زمینه دیدگاهی مادی را در ذهنشان می پرورانند. با این وجود هنوز نوازندگان و سازندگان مورد قبول و متعهد وجود دارند كه تعداد آن ها اندك است.
او افزود: افرادی در زمینه ساخت ساز وجود دارند كه با عشق و علاقه این فعالیت را دنبال می كنند. با عنایت به اینكه ساخت ساز دارای چندین وجه است، عده ای فقط وجه مادی را در نظر دارند و تیراژ ساز هستند اما عده ای هستند كه كار ساخت آن ها نگاهی هنری دارد و به فكر كیفی سازی ساز هستند. كارهای گروهی در زمینه سازسازی بسیار كم است. وقتی فضای آزادی برای عرضه كارهای هنرمندان وجود ندارد پای دلال ها به میان خواهد آمد كه این نقطه ضعف بسیار مهمی است.
این هنرمند بیان كرد: یكی دیگر از مشكلاتی كه در این زمینه وجود دارد این است كه هم اكنون ۹۰ درصد سازندگان نوازنده نیستند. برای ساخت ساز باید یك نوازنده بود تا بتوانیم خوب یا بد بودن یك ساز را مشخص نماییم و این ضعف بسیار بزرگی است كه از نظرمن برای حل این مشكل باید سازندگان و نوازندگان با هم در تعامل باشند و رقابت سالم تولید شود تا این مشكلات از میان برداشته شوند.
باقری اظهار نمود: سه سال قبل در مشهد جشنواره هنرهای چوبی با همكاری میراث فرهنگی و شهرداری برگزار كردیم و در كنار آن دو بار نمایشگاه ساز را هم در خانه ملك برگزار كردیم.
این سازنده ساز مطرح كرد: درحال حاضر شغل جدیدی با عنوان «كاسه سازی» به وجود آمده كه برای انواع ساز ساخته، مونتاژ و عرضه می شوند كه به این افراد سازنده ساز گفته نخواهد شد. چونكه این افراد مونتاژ كار محسوب می شوند. باتوجه به اینكه تمامی مراحل ساخت ساز دارای اهمیت است، می توان گفت سازنده ساز فردی است كه دارای علم سازسازی باشد و بتواند به تنهایی تمامی مراحل ساخت را انجام دهد و در انتها ساز خوب و با كیفیتی را به متقاضی عرضه نماید.
او اظهار داشت: گزینش چوب مناسب برای ساز، دارای انواع وجه است كه این وجوه علمی، تجربی وحسی هستند. در زمینه چوب شناسی و گزینش چوب با كیفیت در جهت ساخت ساز باید به میزان آبیاری درخت و منطقه رشد توجه كرد. همینطور علم، آگاهی و استفاده ازحس در این زمینه كاربرد دارند تا در نهایت خروجی خوبی را در پیش داشته باشند. حدود ۲۳ سال قبل ابداعاتی در حوزه سازسازی انجام داده ام كه این ابداعات در زمینه ساخت پنجه، خرك و شیطانك جدید برای سهولت در سیم انداختن بوده است.
باقری همینطور به ساخت ساز پوستی در سال ۸۵ اشاره نمود و اضافه كرد: این ساز ابداع من نبوده و متعلق به حاج طاهر است كه من آن را زنده كردم و هم اكنون در میراث فرهنگی هم موجود است. این ساز دو كاسه دارد و من بعضی از الگوهای ساخت آن را تغییر داده ام.
این هنرمند بیان كرد: در بخش چوب هم ابداعاتی داشته ام كه نام آن «معرق تركیبی» است. در این زمینه چند مواد مختلف مثل فلز، نقره، استخوان شتر، چوب و همینطور سنگ های قیمتی مانند یاقوت و زمرد را تركیب كرده و در ابداع «معرق تركیبی» به كار برده ام.
قیمت گذاری در حوزه سازسازی خوب نیست
این سازنده ساز اظهار نمود: درحال حاضر ساز و كار قیمت گذاری در حوزه سازسازی خوب نیست. قیمت ها به گونه ای است كه می توان گفت از ارزش ساز بالاتر است و ساز كیفیت مطلوبی ندارد. در واقع قیمت گذاری روی انواع ساز دل به خواهی است. اگر فضایی وجود داشت تا خریدار یا هنرجو ساز را از لحاظ كیفیت و استاندارهای لازم قیاس كنند و بعد روند قیمت گذاری صورت گیرد بسیار بهتر بود. از طرفی در زمینه خرید و فروش ساز بازار دلال ها داغ است و اغلب قیمت گذاری ها استاندارد نیستند.
او عنوان كرد: از نظر من اگر اداره ارشاد، شهرداری و میراث فرهنگی به گونه ای در این زمینه متولی باشند و فضایی را جهت عرضه و عرضه مستقیم ساز برای سازندگان اختصاص دهند، این دلالی ها حذف خواهند شد، قیمت گذاری ها رویه استاندارد خویش را پیش خواهند گرفت و فضای رقابتی سالم تولید خواهد شد تا هنر جویان برای خرید به این مكان ها رجوع كنند و این ارتباط و تعاملات مشخص شوند.
باقری اظهار داشت: باتوجه به اینكه هم اكنون تعداد سازندگان ساز از لحاظ كمی بسیار زیاد شده است نمی توان این قیاس را كه كدام سازنده به سازندگان دیگر برتری دارند انجام داد. پیشنهاد ساخت سازها هم معمولا از سوی نوازنده است. گاهی سازنده، سازی را برای عرضه در بازار می سازد و باید بتواند پاسخگوی تمامی سلایق گوناگون در زمینه عرضه یك ساز خوب باشد.
این سازنده ساز اظهاركرد: سازندگانی كه ساز را برای عرضه در بازار می سازند سفارشی ساز نیستند و اكثرا تولید كننده اند. اما افرادی كه به صورت جداگانه و باتوجه به پیشنهادی كه از سمت فرد متقاضی داشته اند یك ساز می سازند، سفارشی ساز محسوب می شوند. نوازنده بودن در سازسازی حائز اهمیت می باشد چونكه شخصی كه سازنده ساز است باید قابلیت تشخیص صدای خوب را داشته باشد.
باقری بیان كرد: هم اكنون باتوجه به موادی كه در ساختِ ساز مورد استفاده قرار می گیرد، صدمه سازها در مقابل رطوبت نسبت به گذشته كمتر و مشكلات سازها در این زمینه برطرف شده است، اما سازهایی كه برای مناطق مرطوب یا با رطوبت بالا سفارش داده می شوند به گونه ای ساخته می شوند تا بتواند در مقابل رطوبت مقاوم باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب