در نشست بررسی هویت زنان در نگاه فلاسفه مسلمان مطرح شد:
زنان خانواده شهدا نمونه اعلای تصویر عینی زن بافضیلت از منظر فلسفی
یک کارشناس فلسفه همسران، مادران و خواهران شهدا را نمونه ای اعلاء از تصویر عینی زن بافضیلت، دانست و اظهار داشت: دختر شهید سلیمانی تمثالی بود از «ما رأیتُ الّا جمیلاً» که زینب وار این عبارت را معنا بخشید. کسی که تسلیم امر خدا باشد حتی در رنج و مصیبت هم جز زیبایی نمی بیند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا در نشست «هویت زنان در نگاه فلاسفه مسلمان» که به همت خانه کتاب و ادبیات ایران با همکاری سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس برگزار شد، فخری ملکی (کارشناس مسئول گروه فلسفه و منطق دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب درسی ) و احمد جولایی (پژوهشگر و استاد دانشگاه) به بیان نظر پرداختند.
در ابتدای این نشست احمد جولایی به بیان مقدمه ای در باب هویت زنان در نگاه فلاسفه مسلمان پرداخت؛ در ادامه فخری ملکی به بیان نظرات خود در باب «هویت زنان در نگاه فلاسفه مسلمان» پرداخت و با تکیه بر اهمیت آگاهی انسان در بین سایر موجودات، خاطرنشان کرد: انسان در میان حیوانات به آگاهی خویش، خودآگاه است درحالی که حیوانات آگاهی به عمل خود ندارند.
وی ضمن اشاره به این مطلب که در فلسفه پرسش از چیستی و کیستی و چگونگی است با شروع توضیح از فلسفه سقراط، افلاطون و ارسطو، اظهار داشت: نخستین فیلسوفی که از ماهیت گفته سقراط بود.
ملکی توضیح داد: سقراط در شهر آتن می گشت و احساس می کرد زمانه برای تربیت خوب جوانان، زمانه ای مناسب نیست؛ و جوانان بر مبنای رویکرد سوفیسطان به بیراهه رفته اند و در نتیجه در جهت حل این مورد انسان ها را به تامل در خویشتن دعوت می کرد.
سقراط می گفت؛ ما باید از طریق درست را انتخاب نماییم و از عواقب آن کار ترسی به دل راه ندهیم. مرگ هراسی دلیل ندارد چون نمی دانیم مرگ چیست پس زندگی را انتخاب می نماییم و ترسی از آخر نداریم. هویت اصیل از آن کسی است که گوهر انسانیت را در درون خود کشف کند
وی افزود: افلاطون فیلسوف بعدی و متاثر از فلسفه سقراط است و زمانی که حکم اعدام استادش را می شنود بسیار متاثر می شود. تمثیل و استعاره در کار افلاطون بسیار زیاد است و او موجودات زمینی را سایه ای از ماهیت موجودات عالم بالا می بیند. ازاین رو انسانی که افلاطون بیان می کند دو سطح روح و جسم دارد و بخش عمده انسان را ساحت روح تشکیل می دهد.
این کارشناس فلسفه افزود: تأثیر فلسفه افلاطون در تاریخ فلسفه به قدری است که یکی از اندیشمندان عقیده دارد که کل تاریخ فلسفه گویی حاشیه نویسی بر فلسفه افلاطون است.
وی خاطرنشان کرد: افلاطون نفس انسان را به ارابه ای تشبیه می کند که ارابه ران آن عقل است؛ و اگر عقل در این معادله حاکم باشد فرد به تعالی می رسد و راه درست را می رود. بر طبق این نظر هویت اصیل از آن کسی است که فضائل اخلاقی در وجودش نهادینه شده باشد.
ملکی در پایان به تشریح فلسفه ارسطو بعنوان متاخر سقراط و افلاطون پرداخت و عنوان کرد: نفس در فلسفه ارسطو همان روح هبوط یافته و متعالی است.
مرغ باغ ملکوتم، نیم از عالم خاک
این کارشناس فلسفه در ادامه به توضیح فلسفه سه اندیشمند مسلمان ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا پرداخت و آراء نظری آنان را در جهت فهم ماهیت انسانی توضیح داد.
ملکی اظهار داشت: در فلسفه ابن سینا روح مجرد از ماده و فناناپذیر است و این روح مجرد استعداد کسب علم از راه عقل را دارد.
وی در ادامه ضمن اشاره به قصیده عینیه ابن سینا چگونگی هبوط روح آدمی از عالم علوی و نزول آن در قفس جسمانی را که از مباحث غامض فلسفی و عرفانی است توضیح داد.
دوگانگی میان جان لطیف و جسم کثیف از موضوع های مورد بحث در بیشتر مکاتب فکری - فلسفی و عرفانی است. در این حوزه ابن سینا با دفاع از نظریه «دوگانگی روح و تن» مانند بسیاری عرفای مسلمان، از پیشگامان تصویر هبوط روح در جسم به صورت نمادین است. قصیده عینیه ابن سینا هم در میان آثار اندیشمندان مسلمان، در زمره آثاری به شمار می آید که با زبان نمادین به تبیین دوگانگی روان و بدن می پردازد
ملکی در ادامه به بیان آراء سهروردی پرداخت و خاطرنشان کرد: سهروردی در تببین نظام هستی و انسان از واژه نور استفاده می نماید و مراتب هستی را سرتاسر نور می بیند که در راس آنها نورالنوار قرار دارد. او روح را جنبه نورانی بدن و جسم را جنبه ظلمانی بدن می بیند.
وی افزود: بر مبنای فلسفه‌ی سهروردی مشرق عالم عرفانی و روح انسان متعلق به عالم شرق است که به این جهان هبوط کرده است. آنچه در اندیشه سهروردی مهم می باشد علم حضوری است که اگر انسان واجد آن نباشد واجد هیچ علمی نخواهد بود.
این کارشناس فلسفه ضمن اشاره به شعر مولانا که می گوید: مرغ باغ ملکوتم، نیم از عالم خاک/ چند روزی قفسی ساخته اند از بدنم، اظهار داشت: در جهت همین بیت می توانیم فلسفه ابن سینا و سهروردی را همانند هم در نظر بگیریم چون که این دو فیلسوف عقیده دارند که روح مانند کبوتری است که از جای دیگری هبوط کرده و در قفس تن زندانی است.
مادران شاهد تصور عینی زنان بافضیلت هستند
ملکی در ادامه به تشریح فلسفه ملاصدرا پرداخت و اظهار داشت: حرکت جوهری در فلسفه ملاصدرا نقشی مهم دارد و ملاصدرا مسائل گوناگونی را با استناد به همین حرکت جوهری پاسخ می دهند؛ در فلسفه ملاصدرا موجودات ثابت (موجودات ماوراطبیعی) و سیال (موجودات طبیعی و مادی) هستند و در اینجا دیگر رابطه مرغ و قفس منتفی است چون که روح و نفس همنشین هم هستند.
در توضیح فلسفه ملاصدرا و برای تقریب ذهن میتوان از رابطه بین میوه و درخت استفاده نمود. بر این اساس روح وقتی به تامل برسد از جسم جدا می شود و جاویدان است. در این فلسفه روح از لحاظ وجودی بر جسم مقدم است
وی اضافه کرد: اتحاد عقل و عاقل و مقعول قاعده ملاصدار است که هرکسی همان چیزی است که می داند، هرچه دانایی شخص بالاتر رود نفس او قوی تر می شود نه اینکه مانند حکمای قبلی که علم را وزن در نظر می گرفتند. در این مفهوم ملاصدرا وزن افراد را مساوی با آنچه می دانند در نظر می گیرد.
وی افزود: باید با هدف زندگی همراه باشیم و ظرفیت آخر ناپذیر روح را برای رسیدن به جایگاه والای روح درک نماییم. بدانیم که وجودی وابسته داریم و ما موجوداتی وابسته و نه مستقل می باشیم.
ملکی در پایان و در جمع بندی نظر فلاسفه مسلمان از تصویر و تصور عینی زن بافضیلت همسران، مادران و خواهران شهدا را نمونه ای اعلا خواند و بیان نمود: دختر شهید سلیمانی تمثالی بود از «ما رأیتُ الّا جمیلاً» که زینب وار این عبارت را معنا بخشید که کسی که تسلیم امر خدا باشد حتی در رنج و مصیبت هم جز زیبایی نمی بیند.
وی ضمن اشاره به ازخودگذشتگی و ایثار مادران شاهد خاطرنشان کرد: کدام مادری است که فرزند خویش را به قربانگاه بفرستد مگر کسی که بداند روح فناناپذیر است و ما به جایگاه ابدی خواهیم رفت و اینها برای ما درس است.
ملکی دسته های دیگر زنان در مقایسه با زنان بافضیلت را این گونه برشمرد و اظهار داشت: دست دوم بانوانی هستند که خنثی زندگی می کنند و آنان به فطرت ثانی وارد نمی شوند و دسته آخر بانوانی هستند که جای تاسف دارند چون که فریب اندیشه غربی را خورده اند و دائم تلاش می کنند خویش را به آن شکل دربیاورند؛ این آدم ها آماج شبیخون فرهنگی قرار گرفته اند و دائما تلاش می کنند تا خویش را همرنگ غرب کنند. در مواجه با دسته آخر ما باید این نکته را برایشان مشخص و برجسته سازیم که ما خود حق نیستیم و باید در پناه حق ایمن شویم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب