مروری بر نظر مراجع تقلید برای روزه در روزهای كرونایی
به گزارش لباس دونی زمانی كه خبر شیوع كرونا در كشور انتشار یافت، هنوز نسیم ماه رجب آغاز به وزیدن نكرده بود كه زمزمه هایی از لغو مراسم اعتكاف در گوشه و كنار كشور به گوش رسید ولی شاید كمتر كسی تصور می كرد كه این ویروس میهمان ناخوانده مردم در ماه مبارك رمضان هم باشد.
از نیمه فروردین كه آمار مبتلایان به ویروس كرونا در بالاترین میزان قرار گرفت، سوالاتی برای خیلی از افراد عنوان شد كه اگر این بیماری همچنان ادامه داشته باشد، تكلیف روزه ماه مبارك رمضان چه خواهد شد و مراجع تقلید در پاسخ به مقلدان خود دراین زمینه توضیح دادند كه در اینجا به بعضی از نظرات این مراجع می پردازیم.
البته رئیس فرهنگستان علوم پزشكی جمهوری اسلامی ایران ۲۷ فروردین طی یك نشست كارشناسی درباره مسائل پزشكی و فقهی در رابطه با روزه داری و سلامت در روزهای فراگیری ویروس كرونا اظهار داشت: روزه داری ایمنی بدن را بیشتر می كند، استرس را كم می كند و حتی عوامل مستعدكننده كرونا مانند فشارخون، قند خون و سرطان را می كاهد.
علیرضا مرندی اضافه كرد: مقاومت بدن افراد روزه دار در مقابل كرونا بیشتر می شود، اما رعایت اصول بهداشتی حتمی است و همان گونه كه در ماه های دیگر این موارد را رعایت می كردیم، در این ماه هم باید در همان حد و حتی بیشتر را رعایت نماییم.
اتحادیه جهانی علمای مسلمان هم با صدور اطلاعیه ای اعلام نمود: بعضی می گویند روزه ماه رمضان سبب تضعیف سیستم دفاعی بدن می شود و در نتیجه نباید روزه گرفت. چنین طرز فكری كاملا اشتباه است. روزه ماه رمضان یكی از بزرگ ترین اركان اسلام است و بر مبنای اجماع علمای اسلام یك واجب فردی است كه در صورت بیماری، مسافرت، كهولت سن، حاملگی و امثال اینها از فرد ساقط می شود.
رهبر معظم انقلاب
طبق نظر رهبر معظم انقلاب روزه از ضروریات دین و اركان شریعت اسلام است و ترك روزه ماه مبارك رمضان جایز نیست مگر آنكه فرد، گمان عقلایی پیدا كند كه روزه گرفتن باعث ایجاد بیماری یا تشدید بیماری یا افزایش طول بیماری و تأخیر در سلامتی شود كه در این موارد روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.
بر اساس فتوای معظم له، بدیهی است در صورتیكه این اطمینان از گفته پزشك متخصص و متدین هم به دست آید، كفایت می كند. ازاین رو اگر فردی نسبت به امور یاد شده خوف و نگرانی داشته و این خوف منشأ عقلایی داشته باشد، روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.
ایشان تاكید كردند: روزه بعنوان یك تكلیف الهی در حقیقت نعمت خاص خداوند بر بندگان است و از پایه های تكامل و اعتلای روحی انسان بشمار می رود و بر امت های پیشین هم واجب بوده است. از آثار روزه پدیدآمدن حالت معنوی و صفای باطن، تقوای فردی و اجتماعی، تقویت اراده و روحیه مقاومت در مقابل سختی هاست و نقش آن در سلامت جسم انسان هم روشن است و خداوند اجر عظیمی برای روزه داران قرار داده است.
آیت الله سیستانی
آیت الله سید علی سیستانی در پاسخ به استفتایی درباره روزه ماه مبارك رمضان در سایه شیوع ویروس كرونا تاكید نمودند كه وجوب روزه ماه رمضان یك تكلیف فردی است و هركس كه شرایط وجوب آنرا داشته باشد باید فارغ از اینكه برای دیگران واجب باشد یا خیر، روزه بگیرد و اگر فرد مسلمان بیم آن داشته باشد كه با روزه گرفتن ولو با اتخاذ همه تدابیر احتیاطی، به كرونا مبتلا می شود، وجوب هر روزی كه می ترسد در صورت روزه گرفتن به این بیماری مبتلا می شود، از او ساقط می شود.
این مرجع تقلید افزودند: اما اگر بتواند درجه احتمال مبتلا شدن به بیماری را بكاهد تا آنچا كه از نظر عقلا دیگر احتمال مبتلا شدن مورد اعتنا نباشد- ولو از راه ماندن در خانه و عدم اختلاط نزدیك با دیگران، استفاده از ماسك و دستكش های پزشكی و رعایت موارد ضد عفونی مكرر و نظیر آن – و باعث مشقت شدید و غیرقابل تحملی نباشد، وجوب روزه از او ساقط نمی گردد.
سیستانی اضافه كردند: اما درباره آنچه گفته شده كه پزشكان نوشیدن آب را در دوره های نزدیك به هم به منظور پیشگیری از كمبود آب بدن و خشكی حلق سفارش می كنند – به این علت كه احتمال ابتلای به ویروس كرونا را مرتفع می كند – این امر مانع وجوب روزه نمی گردد، به جز كسانی كه به آن رسیده باشند و در صورت روزه گرفتن، ترس ابتلای به بیماری وجود داشته باشد و هیچ راهی برای كاهش احتمال آن هم وجود نداشته باشد – ولو با ماندن در منزل و اتخاذ سایر راه های احتیاطی پیشرفته- و اما دیگران باید روزه بگیرند.
به گفته این مرجع تقلید البته چه بسا بتوان با خوردن سبزیجات و میوه های سرشار از آب قبل از سحر كمبود آب بدن ناشی از روزه داری را جبران كرد همچنانكه می توان با جویدن آدامس بدون قند، جلوی خشكی حلق را گرفت- البته به شرطی كه بخش های آن در دهان تجزیه نشود و داخل نرود- ازاین رو جویدن آدامس سبب افزایش ترشح بزاق دهان می شود و مانعی از آن در صورت روزه گرفتن وجود ندارد.
سیستانی افزودند: این گونه كسانی كه می توانند كار خویش را در ماه رمضان ترك كرده و در منزل باقی بمانند و از مبتلا شدن به بیماری مذكور در امان باشند، وجوب روزه از آنان ساقط نمی گردد اما افرادی كه نمی توانند كار خویش را رها كنند- بنا به هر دلیلی- و از مبتلا شدن به ویروس در صورت ترك نوشیدن آب در بازه های زمانی در روز بیم دارند و نمی توانند اقدامات دیگر برای در امان ماندن از مبتلا شدن به كرونا اتخاذ كنند، روزه بر آنان واجب نیست، هر چند مجاز به روزه خواری در ملأ عام هم نیستند.
ایشان تاكید كردند: روشن است كه روزه ماه رمضان از مهم ترین فریضه های شرعی است و تنها در صورت وجود عذر واقعی، ترك روزه جایز است، هر فردی نسبت به وضعیت خود آگاه تر است كه آیا عذر واقعی برای ترك روزه دارد یا خیر.
آیت الله وحید خراسانی
از آیت الله حسین وحید خراسانی سوال كردند: با عنایت به شیوع بیماری كرونا در این روزها، اگر خدای ناكرده این وضعیت ادامه داشته باشد، حكم روزه گرفتن در ماه مبارك رمضان سال جاری چیست؟
این مرجع تقلید پاسخ دادند: كسی كه می داند روزه برای او ضرر ندارد باآنكه پزشك بگوید ضرر دارد، باید روزه بگیرد. همینطور كسی كه یقین یا گمان به ضرر مورد اعتنا یا ترس آنرا كه منشاء عقلایی «علت بجایی» داشته باشد دارد باآنكه پزشك بگوید ضرر ندارد نباید روزه بگیرد و اگر هم روزه بگیرد صحیح نیست مگر اینكه روزه برای او ضرر نداشته و قصد قربت كرده باشد كه در این صورت روزه اش صحیح است.
ایشان افزودند: اگر انسان احتمال بدهد كه روزه برایش ضرر قابل اعتنا دارد و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او عقلایی باشد «احتمال بجا» نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد باطل است مگر درصورتی كه ضرر نداشته و قصد قربت كرده باشد.
آیت الله نوری همدانی
آیت الله حسین نوری همدانی در پاسخ به سوال برخی مقلدان خود اعلام كردند: در ایام اخیر مكرر عرض شد كه روزه یكی از اعمال واجبی است كه برای افرادی كه شرایط آنرا دارند، واجب است؛ مگر این كه در مسافرت و یا بیمار باشند و یا این كه در وضعیتی باشند كه اگر روزه بگیرند، خوف آنرا داشته باشد كه بیمار شوند و یا بیماریشان تشدید شود.
این مرجع تقلید افزودند: به نظر اینجانب ملاك خوف از بیماری یا تشدید بیماری است و خوف باید منشاء عقلایی داشته باشد یا پزشك متعهد و متدین تشخیص دهد كه در چنین شرایطی وجوب روزه برداشته خواهد شد و اگر فرد روزه بگیرد، عمل حرام انجام داده است. همان گونه كه اگر سالم باشد و خوف ضرر و بیماری نداشته باشد، واجب است روزه بگیرد و ترك آن كفاره دارد.
نوری همدانی اضافه كردند: اگر كسی هم به هر عنوان نمی تواند روزه بگیرد، حق روزه خواری را در جامعه ندارد و حفظ حرمت ماه مبارك رمضان ضروریست.
آیت الله علوی گرگانی
از آیت الله سیدمحمد علوی گرگانی سوال شد: با عنایت به شیوع ویروس كرونا و سفارش پزشكان به مصرف مداوم آب تا گلو خشك نشود (زیرا خشكی گلو مبتلا شدن به بیماری را آسان می كند) و پیشگیری از ضعیف شدن بدن، روزه ماه مبارك رمضان سال جاری چه حكمی دارد؟
ایشان فرمود: روزه از تكالیف واجب الهی است كه به راحتی از عهده مكلف ساقط نمی گردد بنابراین نمی توان به صرف احتمال ضرر آنرا ساقط دانست ولی اگر فردی با نظر پزشكان متخصص ظن قوی عقلایی می دهد كه روزه سبب تشدید بیماری و یا مبتلا شدن به این بیماری می شود می تواند روزه نگیرد و بعدا باید قضای آنرا به جا آورد و نباید این مورد بهانه ای برای فرار از روزه گرفتن باشد.
آیت الله علوی بروجردی
از آیت الله سیدمحمدجواد علوی بروجردی سوال كردند: با عنایت به شیوع ویروس كرونا و گفته های پزشكان در خصوص تقویت بدن برای پیشگیری از تأثیر ویروس با عنایت به این كه روزه گرفتن باعث تضعیف بدن و كم شدن ایمنی در مقابل این بیماری می شود. آیا می شود در این شرایط روزه نگرفت؟
معظم له اعلام كردند: نسبت به كسانی كه دارای بیماری های زمینه ای بوده و گرفتن روزه بر مبنای نظر كارشناسان پزشكی امكان ابتلاء آنان به كرونا را بیشتر می كند و یا كسانی كه در دوران نقاهت پس از این بیماری به سر می برند و روزه به مقاومت بدن آسیب می زند واجب نیست و در مجموع معیار نظر كارشناسان پزشكی و در نهایت تشخیص فرد مكلف است و این عبادت با خوف ضرر به مفهوم احتمال عقلایی ضرر بدنی ساقط می شود ولی نسبت به افراد سالم - درفرض سوال - بنا بر نظر برخی از همین كارشناسان روزه و امساك نه تنها مقاومت بدن را كم نمی كند، بلكه آنرا افزایش می دهد؛ فلذا وجهی برای عدم وجوب روزه نیست، مگر درافراد خاص با تشخیص پزشك و خوف ضرر.
آیت الله مكارم شیرازی
در متن استفتایی از آیت الله ناصر مكارم شیرازی آمده است: با عنایت به شیوع بیماری كرونا چند سوال وجود دارد. بالا بردن سطح ایمنی بدن در مبتلا نشدن و همینطور در درمان این بیماری از اهمیت بالایی برخوردارست. از سوی دیگر به سفارش پزشكان باید در طول روز مكرر مایعات مصرف كرد. در این شرایط تكلیف مردم و كادر درمان برای روزه ماه مبارك رمضان چیست؟
مكارم شیرازی در پاسخ اعلام كردند: انسان نمی تواند به این علت، روزه را بخورد و باید در ماه رمضان روزه بگیرد، البته می تواند در فاصله افطار تا سحر از غذاهای مقوی استفاده نماید تا از ضعف شدید بدن در طول روز جلوگیری نماید.
این مرجع تقلید اضافه كردند: اما كسی كه می داند روزه برای او ضرر دارد باید روزه را ترك كند و اگر روزه بگیرد صحیح نیست، همینطور اگر یقین ندارد اما احتمال قابل توجهی می دهد كه روزه برای او ضرر دارد، خواه این احتمال از تجربه شخصی حاصل شده باشد یا از گفته طبیب.
آیت الله شبیری زنجانی
آیت الله سید موسی شبیری زنجانی در پاسخ به استفتایی درباره روزه گرفتن در ماه مبارك رمضان در دوران شیوع ویروس كرونا بیان داشتند: اگر بنا به قول پزشكان متخصص، روزه گرفتن برای فردی، احتمال ابتلای او به این بیماری و صدمه دیدن وی را افزایش دهد، نباید روزه بگیرد و این مسأله در رساله عملیه هم آمده است. البته نباید مرتكب تظاهر به روزه خواری شده و به ماه مبارك بی احترامی كند.
این مرجع تقلید افزودند: همینطور اگر با تغییر شرایط؛ مثلاً با ماندن در منزل، تحرك كمتر، رعایت نكات بهداشتی و مصرف غذاها و نوشیدنی های تقویتی، بتواند احتمال متعارف ضرر را دفع كند و ایجاد چنین شرایطی باعث مشقت شدید نشود، باید چنین كند
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب