لباس های محلی ایرانی فرصتی برای گردشگری پایدار در نوروز
جای خالی روز ملی لباس های محلی ایرانی در تقویم رسمی ایران
لباس دونی: در فرهنگ كهن ایران، ششم فروردین، پیوند نوروز بزرگ با پوشیدن لباس های فاخر ایرانی ست، پیشواز نوروز و بهار همیشه در گستره ایران با بهترین و زیباترین جامه ها بوده و سمن های دوستدار میراث فرهنگی آنرا دست مایه این نامگذاری به نام ˮروز ملی لباس های محلی ایرانیˮ كردند، روزی كه تابحال هیچ حمایت دولتی پشتش نبوده و نتوانسته جایی در تقویم رسمی پیدا كند.
ششم فروردین، نوروز بزرگ یا نوروز خاصه است. روزی كه به روایت كتاب پهلوی بندهش، تن را جامه ای نیكو می دهند. پوشیدن لباس نو از سنت های زیبای این روز بوده و هنوز هم ایرانیان می كوشند در نوروز بهترین لباسهایشان را بر تن كنند. بر همین پایه سمنهای دوستدار میراث فرهنگی روز ششم فروردین را بعنوان «روز ملی لباس های محلی ایرانی»نامگذاری و پیشنهاد كرده اند.
سمن های دوستدار میراث فرهنگی لباس های محلی ایرانی را نماد دیرینگی تاریخی، غنای فرهنگی و هویت جمعی می دانند و به پاسداشت آن روز ششم فروردین، یا نوروز خاصه را روز ملی لباس محلی انتخاب نموده اند. انتخاب این تاریخ با عنوان روز ملی لباس های محلی ایرانی از طرف این نهادهای مردمی در سال 95 به شورای فرهنگ عمومی برای ثبت در تقویم رسمی كشور پیشنهاد شده است.
پیشنهاد روز ملی لباس های محلی ایرانی می تواند گزینه خوبی جهت استفاده از پتانسیل جشن نوروز و لباس های محلی در گردشگری باشد. در خیلی از كشورها، همچون هند و چین جلوه های فرهنگی و آیین های سنتی و محلی یكی از جاذبه های پررنگ گردشگری هستتند.
جشن هولی یا جشنواره رنگ ها در هند یك جشن ملی و بهاری است كه علاوه بر كمك به همبستگی ملی، سالانه گردشگران زیادی را به این كشور می كشاند. جشن فانوس و همین طور جشن رقص اژدها در چین باز نمونه ای دیگر از جشن های سال نوی چینی است كه به خوبی برای جذب گردشگر از آنها بهره برداری شده است.
جای خالی همبستگی دولت و ثمن های دوستدار میراث فرهنگی
پیشنهاد روز ملی لباس های محلی ایرانی هنوز نتوانسته جایی در تقویم رسمی پیدا كند و وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هنوز در قامت یك وزارتخانه كمكی به تحقق و استفاده از پتانسیل های آن نكرده است.
شاهین سپنتا، پژوهشگر جشن های ایرانی و كنشگر میراث فرهنگی در اصفهان در این زمینه به ایرنا می گوید كه هنوز آن گونه كه شایسته است از دولت و وزارت میراث فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی، پشتیبانی مناسبی دریافت نكرده اند.
سپنتا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سال قبل یكی از نمایندگان مجلس و عضو كمسیون فرهنگی، در مقام سخن همراهی هایی با كلیت طرح داشتند اما در عمل كارمهمی انجام نگرفت. البته روزی را هم كه برای این مساله در نظر گرفته بودند فاقد وجاهت تاریخی لازم و خونسرد به نظریه كارشناسی سمن های میراث فرهنگی كشور بود.
این كنشگر میراث فرهنگی از اقدامات سازمان های مردم نهاد در امتداد ثبت روز ملی لباس محلی اظهار داشت: در سال 95 حدود 25 سازمان مردم نهاد فعال در حوزه های میراث فرهنگی و گردشگری در نامه ای به شورای فرهنگ عمومی خواستار نامیده شدن ششم فروردین ماه به نام «روز ملی لباس های محلی ایرانی» در تقویم رسمی كشور شدند.
در این نامه آمده بود: «همان گونه كه آگاهید، ایران سرزمینی كهن با گوناگونی تیره های دارای میراث فرهنگی مشترك است و پاسداشت و گسترش فرهنگ همه ی تیره های ایرانی در امتداد حفظ وحدت ملی و یكپارچگی سرزمینی ایران، اصلی ضروری و انكارناپذیر است.»
پیوند روز ملی لباس محلی با نوروز بزرگ
سپنتا اهمیت نامگذاری و رسمیت بخشیدن به روز ملی لباس های محلی ایرانی را ارزش گذاری رسمی به این مقوله و همین طور جلب توجه عموم مردم به حفظ لباس محلی دانست و اضافه كرد: ششم فروردین ماه از دیرباز روز نوروز خاصه یا نوروز بزرگ نام داشت و سنت پوشیدن لباس های نو و دید و باز دید از دیرباز در نوروز بین ایرانیان متداول بوده است.
وی در ادامه تصریح كرد: نوروز كهن ترین آیین مشترك همه ایرانیان و ایرانی تباران است و مجمع عمومی سازمان ملل در روز 4/12/88 قطع نامه ی جشن جهانی نوروز را در قالب ماده ی 49 دستوركارِ خود و تحت عنوان «فرهنگ صلح» به تصویب رساند و برای اولین بار در تاریخ این سازمان، جشن بزرگ نوروز، در مجمع عمومی سازمان ملل به رسمیت شناخته شد و بعنوان یك مناسبت بین المللی رسمیت یافت بنا بر این بهترین فرصت برای توجه به مشتركات فرهنگی همه برگزار كنندگان نوروز شامل لباس های محلی است.
سپنتا با اشاره به پتانسیل های نوروز و همبستگی ملی در پوشش لباس های محلی ایرانی اظهار داشت: سازمان های مردم نهاد محلی و سازمان های جهانی، دولت ها و مراكز دانشگاهی در سراسر جهان توجهی ویژه به نوروز و فرهنگ مردم برگذار كننده نوروز و لباس های محلی آنان خواهند داشت. تعطیلات نوروزی فرصت مناسبی در اختیار مردم و گردشگران و برگزاركنندگان جشنواره های نوروزی و رسانه ملی قرار می دهد تا با برنامه ریزی مناسب حال و هوای نوروز، بیشتر در حفظ لباس های محلی كوشا باشند.
لباس محلی، نشان همبستگی ملی و هویت جمعی
این كنشگر میراث فرهنگی در تعریف لباس محلی اظهار داشت: لباس محلی، به لباس خاص افراد یك تیره، منطقه، اقلیم یا شهر و روستا می گویند. از كاركردهای لباس های محلی ایرانی در طول تاریخ می توان به پوشیدگی اندام ها، تضمین امنیت جسمی و روانی افراد، نشانه تعلقات فرهنگی و باورها، نشانه جایگاه اجتماعی، همبستگی بین پوشندگان و نشانه هویت جمعی اشاره نمود.
زیبایی ظاهر بواسطه ارزش های هنر بومی، شادی افزایی و روحیه بخشی بواسطه متناسب بودن با خلق و خوی پوشندگان، حفظ تنوع و تكثر فرهنگی در نواحی مختلف كه در نهایت به غنای فرهنگ ملی می انجامد، متناسب بودن با سن و جنسیت شامل كودك، زن و مرد و گروه های شغلی و اجتماعی، تاثیرپذیری از طبیعت و سازگار بودن با اقلیم و فصول مختلف با درنظر گرفتن رنگ و ضخامت پارچه و كامل بودن لباس با انواع سرپوش، تن پوش و پای پوش برای پوشش اندام های مختلف از مهم ترین خاصیت های لباس های محلی ایرانی به روایت شاهین سپنتا هستند.
این كنشگر میراث فرهنگی معتقد می باشد حفظ لباس های محلی به حفظ و رونق هنرهای دستی، مهارت های در رابطه با بافت پارچه، دوخت لباس، تزئینات و ساخت زیورآلات بومی موثر است.
وی اضافه كرد: در گذر زمان لباس محلی برخی مناطق ایران همچون شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، سمنان، اراكو كمرنگ شده یا به فراموشی سپرده شده اند پس در صورت بی توجهی به لباس محلی دیگر مناطق احتمال از میان رفتن آنان نیز هست.
طرح تنوع لباس های محلی ایران جایگزین طرح غیركارشناسی "لباس ملی"
از نگاه سپنتا حفظ لباس محلی هموطنان آذری، كرد، بلوچ، بختیاری، تركمان، خراسانی، لُر، خوزستانی، قشقایی، گیلانی، مازندرانی، سیستانی، ابیانه ای، یزدی، كرمانی، هرمزگانی، ارمنی، كلیمی، زرتشتی نشانه احترام به تنوع و تكثر فرهنگی است.
وی با اشاره به اهمیت احترام به تنوع و تكثر فرهنگی ایران و حفظ لباس های محلی این سرزمین اشاره كرد: تنوع یا گونگونی یك اصل زیستی است كه با طبیعت بشر سازگار است. تنوع سلایق و حق انتخاب به زندگی مردم پویایی و كیفیت می بخشد به همین علت طرح حفظ تنوع لباس محلی تیره های ایرانی باید جایگزین طرح غیر كارشناسی " لباس ملی" شود.
وی اضافه كرد: ثبت روزی به نام « روز ملی لباس های محلی ایرانی » در امتداد «طرح حفظ تنوع لباس محلی همه ایرانیان»، اولین گام ضروری در پاسخ به «بحران هویت» نسل ها و مقابله با «سلطه فرهنگی » است. حفظ لباس های محلی موجود و احیای لباس های محلی فراموش شده، یكی از مهم ترین جاذبه های گردشگری و دست مایه جشنواره های فرهنگی خواهد بود.
منبع: لباس دونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب